Ero sivun ”Autoritarismi” versioiden välillä

Wikipediasta
Siirry navigaatioon Siirry hakuun
[arvioimaton versio][arvioimaton versio]
Poistettu sisältö Lisätty sisältö
Merkkaukset: tekstiä poistettu  virheellinen wikikoodi  Visuaalinen muokkaus
Merkkaus:  virheellinen wikikoodi 
Rivi 84: Rivi 84:
!Valtapuolue tai johtaja
!Valtapuolue tai johtaja
|-
|-
|rowspan="3"|{{Argentina}}<ref>Todd L. Edwards, ''Argentina: A Global Studies Handbook'' (2008), pp. 45–46; Steven E. Sanderson, [https://books.google.com/books?id=_xWYSJw3aAQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false The Politics of Trade in Latin American Development] (1992), Stanford University Press, p. 133; William C. Smith, ''Reflections on the Political Economy of Authoritarian Rule and Capitalist Reorganization in Contemporary Argentina'', in ''[https://books.google.com/books?id=r0PoAAAAIAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Generals in Retreat: The Crisis of Military Rule in Latin America]'' (1985), eds. Philip J. O'Brien & Paul A. Cammack, Manchester University Press.</ref><ref>Guillermo A. O'Donnell, ''Bureaucratic Authoritarianism: Argentina, 1966–1973, in Comparative Perspective'' (University of California Press, 1988); James M. Malloy, ''[https://books.google.com/books?id=BHxRrTrLSokC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Authoritarianism and Corporatism in Latin America: The Modal Pattern]'', in ''Democracy in Latin America: Patterns and Cycles'' (1996; ed. Roderic A. Camp), p. 122; Howard J. Wiards, ''Corporatism and Comparative Politics: The Other Great "ism"'' (1997), pp. 113–14.</ref>
|rowspan="3"|{{Argentiina}}<ref>Todd L. Edwards, ''Argentina: A Global Studies Handbook'' (2008), pp. 45–46; Steven E. Sanderson, [https://books.google.com/books?id=_xWYSJw3aAQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false The Politics of Trade in Latin American Development] (1992), Stanford University Press, p. 133; William C. Smith, ''Reflections on the Political Economy of Authoritarian Rule and Capitalist Reorganization in Contemporary Argentina'', in ''[https://books.google.com/books?id=r0PoAAAAIAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Generals in Retreat: The Crisis of Military Rule in Latin America]'' (1985), eds. Philip J. O'Brien & Paul A. Cammack, Manchester University Press.</ref><ref>Guillermo A. O'Donnell, ''Bureaucratic Authoritarianism: Argentina, 1966–1973, in Comparative Perspective'' (University of California Press, 1988); James M. Malloy, ''[https://books.google.com/books?id=BHxRrTrLSokC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false Authoritarianism and Corporatism in Latin America: The Modal Pattern]'', in ''Democracy in Latin America: Patterns and Cycles'' (1996; ed. Roderic A. Camp), p. 122; Howard J. Wiards, ''Corporatism and Comparative Politics: The Other Great "ism"'' (1997), pp. 113–14.</ref>
|1966–1973
|1966–1973
|Sotilashallitus
|Sotilashallitus
|-
|-
|1973–1974
|1973–1974
|[[Peronismi]] [[Juan Perón|Juan Perónin]] valtakaudella
|[[Peronismi]] [[Juan Perón]]in valtakaudella
|-
|-
|1976–1983
|1976–1983
|[[Jorge Rafael Videla]]
|[[Jorge Rafael Videla]]
|-
|-
|rowspan="2"|{{flagicon image|Flag of Brazil (1889-1960).svg}} [[Brazil]]<ref>James M. Malloy, ''Authoritarianism and Corporatism in Latin America: The Modal Pattern, in Democracy in Latin America: Patterns and Cycles'' (ed. Roderic A. Camp), p. 122; Thomas E. Skidmore, ''The Political Economy of Policy-making in Authoritarian Brazil, 1967–70'', in ''Generals in Retreat: The Crisis of Military Rule in Latin America'' (1985), eds. Philip J. O'Brien & Paul A. Cammack, Manchester University Press.</ref>
|rowspan="2"|{{Brasilia}}<ref>James M. Malloy, ''Authoritarianism and Corporatism in Latin America: The Modal Pattern, in Democracy in Latin America: Patterns and Cycles'' (ed. Roderic A. Camp), p. 122; Thomas E. Skidmore, ''The Political Economy of Policy-making in Authoritarian Brazil, 1967–70'', in ''Generals in Retreat: The Crisis of Military Rule in Latin America'' (1985), eds. Philip J. O'Brien & Paul A. Cammack, Manchester University Press.</ref>
|1937–1945
|1937–1945
|[[Getúlio Vargas]]
|[[Getúlio Vargas]]
Rivi 101: Rivi 101:
|sotilasjuntta
|sotilasjuntta
|-
|-
|{{flagicon image|Flag of Myanmar (1974-2010).svg}} [[Burma]]<ref>Thomas Carothers, [http://carnegieendowment.org/2012/04/02/is-burma-democratizing/a62j Q&A: Is Burma Democratizing?] (April 2, 2012), Carnegie Endowment for International Peace; [http://asiafoundation.org/news/2013/04/asia-foundation-president-discusses-burmamyanmar-in-transition-at-world-affairs-council-sacramento/ President Discusses Burma/Myanmar in Transition at World Affairs Council Sacramento] (April 3, 2013), Asia Foundation; Louise Arbour, [https://www.nytimes.com/2012/03/06/opinion/in-myanmar-sanctions-have-had-their-day.html In Myanmar, Sanctions Have Had Their Day] (March 5, 2012), ''The New York Times''.</ref>
|{{Burma (1974-2010)}}<ref>Thomas Carothers, [http://carnegieendowment.org/2012/04/02/is-burma-democratizing/a62j Q&A: Is Burma Democratizing?] (April 2, 2012), Carnegie Endowment for International Peace; [http://asiafoundation.org/news/2013/04/asia-foundation-president-discusses-burmamyanmar-in-transition-at-world-affairs-council-sacramento/ President Discusses Burma/Myanmar in Transition at World Affairs Council Sacramento] (April 3, 2013), Asia Foundation; Louise Arbour, [https://www.nytimes.com/2012/03/06/opinion/in-myanmar-sanctions-have-had-their-day.html In Myanmar, Sanctions Have Had Their Day] (March 5, 2012), ''The New York Times''.</ref>
|1962–2011
|1962–2011
|Sotilashallitus. [[Burman sosialistisen ohjelman puolue]]
|Sotilashallitus. [[Burman sosialistisen ohjelman puolue]]
Rivi 109: Rivi 109:
|[[Augusto Pinochet]]
|[[Augusto Pinochet]]
|-
|-
|{{Croatia}}<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/news/1999/dec/13/guardianobituaries.iantraynor|title=Franjo Tudjman, Authoritarian leader whose communist past and nationalist obsessions fuelled his ruthless pursuit of an independent Croatia|date=13 December 1999|publisher=The Guardian|accessdate=5 January 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Franjo-Tudjman|title=Franjo Tuđman|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=5 January 2019}}</ref>
|{{Kroatia}}<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/news/1999/dec/13/guardianobituaries.iantraynor|title=Franjo Tudjman, Authoritarian leader whose communist past and nationalist obsessions fuelled his ruthless pursuit of an independent Croatia|date=13 December 1999|publisher=The Guardian|accessdate=5 January 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Franjo-Tudjman|title=Franjo Tuđman|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=5 January 2019}}</ref>
|1990–1999
|1990–1999
|[[Franjo Tuđman]]
|[[Franjo Tuđman]]
|-
|-
|{{Czechoslovakia}}
|{{Tšekkoslovakia}}
|1938–1939
|1938–1939
|Kansallisen yhtenäisyyden puolue
|Kansallisen yhtenäisyyden puolue
|-
|-
|{{Egypt}}<ref>Maye Kassem, ''Egyptian Politics: The Dynamics of Authoritarian Rule'' (2004); Andrea M. Perkins, [http://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2736&context=etd Mubarak's Machine: The Durability of the Authoritarian Regime in Egypt] (M.A. thesis, April 8, 2010, University of South Florida).</ref>
|{{Egypti}}<ref>Maye Kassem, ''Egyptian Politics: The Dynamics of Authoritarian Rule'' (2004); Andrea M. Perkins, [http://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2736&context=etd Mubarak's Machine: The Durability of the Authoritarian Regime in Egypt] (M.A. thesis, April 8, 2010, University of South Florida).</ref>
|1952–2011
|1952–2011
|[[Gamal Abdel Nasser]], [[Anwar Sadat]] and [[Hosni Mubarak]]
|[[Gamal Abdel Nasser]], [[Anwar Sadat]] and [[Hosni Mubarak]]
Rivi 125: Rivi 125:
|[[Suharto]]
|[[Suharto]]
|-
|-
|{{flagicon image|Flag of Libya (1977-2011).svg}}[[Libya]]<ref>[https://www.washingtonpost.com/wp-srv/special/world/gaddafis-rule-timeline/ Gaddafi's 41-Year-Long Rule], ''The Washington Post''; Martin Asser, [https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12688033 The Muammar Gaddafi Story] (October 21, 2011), BBC News; Alistair Dawber, [https://www.independent.co.uk/news/world/africa/one-libyan-in-three-wants-return-to-authoritarian-rule-6950631.html One Libyan in three wants return to authoritarian rule] (February 16, 2012), ''Independent''.</ref>
|{{Libya (1977-2011)}}<ref>[https://www.washingtonpost.com/wp-srv/special/world/gaddafis-rule-timeline/ Gaddafi's 41-Year-Long Rule], ''The Washington Post''; Martin Asser, [https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12688033 The Muammar Gaddafi Story] (October 21, 2011), BBC News; Alistair Dawber, [https://www.independent.co.uk/news/world/africa/one-libyan-in-three-wants-return-to-authoritarian-rule-6950631.html One Libyan in three wants return to authoritarian rule] (February 16, 2012), ''Independent''.</ref>
|1969–2011
|1969–2011
|[[Muammar Gaddafi]]
|[[Muammar Gaddafi]]
|-
|-
|{{Lithuania}}<ref>{{cite journal|last=Misiunas|first=Romuald J.|year=1970|title=Fascist Tendencies in Lithuania|journal=Slavonic and East European Review|volume=48|issue=110|pages=88–109|jstor=4206165}}</ref>
|{{Liettua}}<ref>{{cite journal|last=Misiunas|first=Romuald J.|year=1970|title=Fascist Tendencies in Lithuania|journal=Slavonic and East European Review|volume=48|issue=110|pages=88–109|jstor=4206165}}</ref>
|1926–1940
|1926–1940
|[[Antanas Smetona]]
|[[Antanas Smetona]]
|-
|-
|{{Macedonia}}<ref>Matthew Brunwasser, [https://www.nytimes.com/2011/10/14/world/europe/concerns-grow-about-authoritarianism-in-macedonia.html?_r=0/ Concerns Grow About Authoritarianism in Macedonia], ''The New York Times'', October 13, 2011.</ref><ref>Andrew MacDowall, [https://www.theguardian.com/world/2015/feb/27/fears-macedonias-fragile-democracy-amid-coup-wiretap-claims Fears for Macedonia's fragile democracy amid 'coup' and wiretap claims], ''The Guardian'', February 27, 2015.</ref>
|{{Makedonia}}<ref>Matthew Brunwasser, [https://www.nytimes.com/2011/10/14/world/europe/concerns-grow-about-authoritarianism-in-macedonia.html?_r=0/ Concerns Grow About Authoritarianism in Macedonia], ''The New York Times'', October 13, 2011.</ref><ref>Andrew MacDowall, [https://www.theguardian.com/world/2015/feb/27/fears-macedonias-fragile-democracy-amid-coup-wiretap-claims Fears for Macedonia's fragile democracy amid 'coup' and wiretap claims], ''The Guardian'', February 27, 2015.</ref>
|2006–2016
|2006–2016
|[[Nikola Gruevski]]
|[[Nikola Gruevski]]
|-
|-
|rowspan="2"|{{Portugal}}<ref>{{cite journal|last=Pinto|first=António Costa|year=2006|title=Authoritarian legacies, transitional justice and state crisis in Portugal's democratization|journal=Democratization|volume=13|issue=2|pages=173–204|doi=10.1080/13510340500523895}} [http://www.ics.ul.pt/publicacoes/workingpapers/wp2005/wp2005_3.pdf Working paper].</ref>
|rowspan="2"|{{Portugali}}<ref>{{cite journal|last=Pinto|first=António Costa|year=2006|title=Authoritarian legacies, transitional justice and state crisis in Portugal's democratization|journal=Democratization|volume=13|issue=2|pages=173–204|doi=10.1080/13510340500523895}} [http://www.ics.ul.pt/publicacoes/workingpapers/wp2005/wp2005_3.pdf Working paper].</ref>
|1926–1933
|1926–1933
|sotilasjuntta
|sotilasjuntta
Rivi 144: Rivi 144:
|[[António de Oliveira Salazar]] and [[Marcelo Caetano]]
|[[António de Oliveira Salazar]] and [[Marcelo Caetano]]
|-
|-
|{{flagicon image|Flag of Spain (1945 - 1977).svg}} [[Spain]]<ref>Richard Gunther, ''The Spanish Model Revisited'', in ''[https://books.google.com/books?id=JhStAgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false The Politics and Memory of Democratic Transition: The Spanish Model]'', (eds. Diego Muro & Gregorio Alonso), Taylor & Francis 2010, p. 19.</ref>
|{{Espanja (1945-1977)}} <ref>Richard Gunther, ''The Spanish Model Revisited'', in ''[https://books.google.com/books?id=JhStAgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false The Politics and Memory of Democratic Transition: The Spanish Model]'', (eds. Diego Muro & Gregorio Alonso), Taylor & Francis 2010, p. 19.</ref>
|1936–1975
|1936–1975
|[[Francisco Franco]]
|[[Francisco Franco]]
|-
|-
|{{flagicon image|Flag of South Africa (1928-1994).svg}} [[South Africa]]<ref>Tracy Kuperus, [https://books.google.com/books?id=J-n5URXKPRoC&pg=PA77 Building a Pluralist Democracy: An Examination of Religious Associations in South Africa and Zimbabwe], in ''Race and Reconciliation in South Africa: A Multicultural Dialogue in Comparative Perspective'' (eds. William E. Van Vugt & G. Daan Cloete), Lexington Books, 2000.</ref><ref>''[https://books.google.com/books?id=pQf1AgAAQBAJ&pg=PA27 The South Africa Reader: History, Culture, Politics]'' (eds. Clifton Crais & Thomas V. McClendon; Duke University Press, 2014), p. 279.</ref>
|{{Etelä-Afrikka (1928-1994)}} <ref>Tracy Kuperus, [https://books.google.com/books?id=J-n5URXKPRoC&pg=PA77 Building a Pluralist Democracy: An Examination of Religious Associations in South Africa and Zimbabwe], in ''Race and Reconciliation in South Africa: A Multicultural Dialogue in Comparative Perspective'' (eds. William E. Van Vugt & G. Daan Cloete), Lexington Books, 2000.</ref><ref>''[https://books.google.com/books?id=pQf1AgAAQBAJ&pg=PA27 The South Africa Reader: History, Culture, Politics]'' (eds. Clifton Crais & Thomas V. McClendon; Duke University Press, 2014), p. 279.</ref>
|1948–1994
|1948–1994
|[[Kansallispuolue (Etelä-Afrikka)|Kansallispuolue]]
|[[Kansallispuolue (Etelä-Afrikka)|Kansallispuolue]]
|-
|-
|rowspan="2"|{{South Korea}}<ref>[http://www.wilsoncenter.org/event/the-other-rok-memories-authoritarianism-democratic-south-korea The Other R.O.K.: Memories of Authoritarianism in Democratic South Korea] (October 11, 2011), [[Woodrow Wilson International Center for Scholars]]; Sangmook Lee, [http://www.tfd.org.tw/docs/dj0301_new/099-126-Sangmook%20Lee.pdf Democratic Transition and the Consolidation of Democracy in South Korea] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121224195621/http://www.tfd.org.tw/docs/dj0301_new/099-126-Sangmook%20Lee.pdf|date=December 24, 2012}} July 2007, ''Taiwan Journal of Democracy'', Volume 3, No. 1, pp. 99–125.</ref><ref>Hyug Baeg Im, [http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract;jsessionid=44F94BAE852A3B2B3E02069091C16DFC.journals?fromPage=online&aid=7616752 The Rise of Bureaucratic Authoritarianism in South Korea], ''World Politics'' Vol. 39, Issue 2 (January 1987), pp. 231–57</ref>
|rowspan="2"|{{Etelä-Korea}}<ref>[http://www.wilsoncenter.org/event/the-other-rok-memories-authoritarianism-democratic-south-korea The Other R.O.K.: Memories of Authoritarianism in Democratic South Korea] (October 11, 2011), [[Woodrow Wilson International Center for Scholars]]; Sangmook Lee, [http://www.tfd.org.tw/docs/dj0301_new/099-126-Sangmook%20Lee.pdf Democratic Transition and the Consolidation of Democracy in South Korea] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121224195621/http://www.tfd.org.tw/docs/dj0301_new/099-126-Sangmook%20Lee.pdf|date=December 24, 2012}} July 2007, ''Taiwan Journal of Democracy'', Volume 3, No. 1, pp. 99–125.</ref><ref>Hyug Baeg Im, [http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract;jsessionid=44F94BAE852A3B2B3E02069091C16DFC.journals?fromPage=online&aid=7616752 The Rise of Bureaucratic Authoritarianism in South Korea], ''World Politics'' Vol. 39, Issue 2 (January 1987), pp. 231–57</ref>
|1948–1960
|1948–1960
|[[Syngman Rhee]]
|[[Syngman Rhee]]
Rivi 163: Rivi 163:
|[[Kuomintang]]
|[[Kuomintang]]
|-
|-
|{{Turkey}}<ref>Erik J. Zürcher, [https://books.google.com/books?id=qaC24BFy4JQC Turkey: A Modern History] (I.B. Tauris: rev. ed. 1997), pp. 176–206.</ref><ref>Ayse Gül Altinay, ''[https://books.google.com/books?id=keLIAAAAQBAJ The Myth of the Military-Nation: Militarism, Gender, and Education in Turkey]'' (Palgrave Macmillan, 2004), pp. 19–20.</ref>
|{{Turkki}}<ref>Erik J. Zürcher, [https://books.google.com/books?id=qaC24BFy4JQC Turkey: A Modern History] (I.B. Tauris: rev. ed. 1997), pp. 176–206.</ref><ref>Ayse Gül Altinay, ''[https://books.google.com/books?id=keLIAAAAQBAJ The Myth of the Military-Nation: Militarism, Gender, and Education in Turkey]'' (Palgrave Macmillan, 2004), pp. 19–20.</ref>
|1925–1945
|1925–1945
|[[Tasavaltalainen kansanpuolue]]
|[[Tasavaltalainen kansanpuolue]]
|-
|-
|{{FR Yugoslavia}}<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/931018.stm|title=Milosevic: Serbia's fallen strongmany |date=30 March 2001|publisher=BBC|accessdate=12 December 2018}}</ref><ref>{{cite book|last=Pribićević|title="Serbia—From Authoritarian Regime to Democracy." Serbian Studies: Journal of the North American Society for Serbian Studies|publisher=Project MUSE}}</ref>
|{{Serbia ja Montenegro}}<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/931018.stm|title=Milosevic: Serbia's fallen strongmany |date=30 March 2001|publisher=BBC|accessdate=12 December 2018}}</ref><ref>{{cite book|last=Pribićević|title="Serbia—From Authoritarian Regime to Democracy." Serbian Studies: Journal of the North American Society for Serbian Studies|publisher=Project MUSE}}</ref>
|1991–2000
|1991–2000
|[[Slobodan Milošević]]
|[[Slobodan Milošević]]

Versio 14. maaliskuuta 2019 kello 12.00

Hakusana ”autoritaarinen” ohjaa tänne. Se voi viitata myös autoritaariseen persoonallisuuteen.
  Autoritaariset valtiot
  Rajoitetusti demokraattiset valtiot
  Demokraattiset valtiot
Lähteet: Freedom House, Bertelsmann-säätiö, IDEA

Autoritarismi tarkoittaa enemmän tai vähemmän itsevaltaista hallintotapaa erotuksena demokraattisesta hallintomuodosta.[1] Sillä tarkoitetaan vahvaa, keskitettyä vallankäyttöä ja poliittisen vapauden rajoittamista. Yksilönvapaus alistetaan valtiovallalle, jolla ei ole perustuslaillista valvontaa.[2]

Autoritaariset valtiot voi jakaa esimerkiksi sen mukaan, ovatko ne personalistisia vai populistisia.[3] Personalistisia hallitaan kannattajaverkostojen ja pakottamisen avulla enemmän kuin instituutioiden ja muodollisten sääntöjen.[3] Personalistisia autoritaarihallintoja on ollut siirtomaa-ajan jälkeisessä Afrikassa. Populistinen autoritarismi perustuu karismaattiseen ja manipuloivaan vahvaan johtajaan, jonka koalitioon kuuluu alempien luokkien avainryhmiä.[3] Tällaisia ovat Juan Perónin Argentiina,[3] Nasserin Egypti[3] sekä Venezuela Hugo Chávezin ja Nicolás Maduron aikana.[4][5]

John Duckitt korostaa autoritarismin ja kollektivismin yhteyttä, koska molemmat vastustavat individualismia.[6] Ne asettavat ryhmän tavoitteet yksilöiden oikeuksien ja tavoitteiden sijalle.[7]

Autoritaarista valtiota hallitsee keskitetysti yksi henkilö tai juntta (esimerkiksi sotilasdiktatuuri). Hallinto toimii yleensä ilman kansanedustusta, tai edustuksellisuus on tiukasti rajattu hallinnon kannattajiin. Hallinnon toimien ulkopuolista valvontaa ei ole järjestetty. Tyypillisesti autoritaarisen valtion johto on tietty eliittiryhmä, joka vallassa pysyäkseen käyttää painostusta.

Autoritaarisuutta pidetään politiikassa yleisesti liberaalin tai demokraattisen asennoitumisen vastakohtana. Toisaalta esimerkiksi Richard Sakwa on tuonut esiin termin ”demokraattinen autoritaarisuus” (engl. democratic authoritarianism) perustellen tätä sillä, että autoritaarisuus syntyy sekä sisällöstä että prosessista.[8]

Usein romahtaa suoriutuessaan huonosti

Autoritaarisen hallinnon legitimiteetti on riippuvainen sen suorituskyvystä. Haasteiden tullen hallinto usein tiukentaa otettaan, jolloin sen on usein vaikea tyydyttää kansan tarpeita. Tämä voi viedä legitimiteetin ja kaataa autoritaarisen hallinnon.[9]

Singapore on esimerkki puoliautoritaarisesta hallinnosta, jonka aikana kansan elintaso on noussut moninkertaiseksi. Hallinto oikeuttaa toimintansa vetoamalla näihin hyötyihin ja tehokkuuteen, ja se ei-poliittisten kansalaisten elämään paljon vapauksia, myös talouselämä on harvinaisen vapaata. Muodollisesti maa on demokratia, mutta erilaisin keinoin opposition toiminta tehdään vaikeaksi.

Ideologinen hallinto,kuten totalitarismi, saattaa voida pysyä vallassa ideologiaansa vedoten ja tiukan kontrollin avulla, vaikka kansan elintaso olisi surkea. Vrt. Pohjois-Korea, Maon Kiina sekä 1980-luvun kommunistiset Etiopia ja Somalia. Silti kaikenlaiset hallinnot kaatuvat helpoimmin huonoina aikoina.

Autoritaarisen ja totalitaarisen hallinnon eroja

Totalitarismi tarkoittaa yleensä ideologiaan perustuvaa hallintoa, joka ulottuu kaikille elämän aloille (kommunismi, kansallissosialismi, ääri-islamismi, esimerkiksi Hitlerin, Maon ja Stalinin hallinnot). Autoritarismilla yleensä tarkoitetaan suppeampaa hallintoa, jossa valtio jättää tiettyä vapautta yksityiselämään ja talouteen. Se ei välttämättä perustu ideologiaan, mutta yleensä tällaiset valtiot luetaan autoritaarisiksi, vaikka ne olisivatkin ideologisia, kuten sosialistiset Chávezin ja Maduron Venezuela, Nasserin Egypti, Gaddafin Libya tai Sosialistisen ohjelman puolueen Burma (ks. luettelot tällä sivulla).

Yhdysvalloissa määriteltiin autoritarismin ero totalitarismiin Kirkpatrickin doktriinia sovellettaessa. Jeane Kirkpatrickin kehittämän doktriini saneli Yhdysvaltain ulkopolitiikkaa 1980-luvun alusta. Teorian mukaan lännen kanssa yhteistyötä tekevät ei-demokraattiset valtiot olivat ”autoritaarisia”, kun taas Neuvostoblokki oli ”totalitaarinen”. Kirkpatrickin mukaan totalitaariset valtiot olivat kestävämpiä ja siksi vaarallisempia kuin autoritaariset. Esimerkkejä autoritaarisista valtioista ja järjestöistä olivat Ferdinand Marcosin Filippiinit, sekä Angolan UNITA- ja Nicaraguan Contra-sissiliikkeet. Joidenkin määritelmien mukaan autoritaarista ja totalitaarista hallintoa erottaa pääasiassa se, että siinä kun autoritaarisessa yhteiskunnassa valtaa pitää yksi henkilö tai ihmisryhmä, niin totalitaarisessa yhteiskunnassa vallassa on yksi poliittinen tai uskonnollinen ideologia.

Nykyisiä esimerkkejä

Seuraavasta listasta muun muassa Pohjois-Korea ja ainakin vuosien 1949-1976 osalta Kiina luokitellaan totalitaristisiksi, koska niissä ideologinen hallinto tunkeutuu kaikille elämänaloille. Siksi niitä ja eräitä muita ei usein lasketa autoritaristisiksi.

Historiallisia esimerkkejä

Valtio Aikakausi Valtapuolue tai johtaja
 Argentiina[74][75] 1966–1973 Sotilashallitus
1973–1974 Peronismi Juan Perónin valtakaudella
1976–1983 Jorge Rafael Videla
 Brasilia[76] 1937–1945 Getúlio Vargas
1964–1985 sotilasjuntta
Malline:Burma (1974-2010)[77] 1962–2011 Sotilashallitus. Burman sosialistisen ohjelman puolue
 Chile[78] 1973–1990 Augusto Pinochet
 Kroatia[79][80] 1990–1999 Franjo Tuđman
 Tšekkoslovakia 1938–1939 Kansallisen yhtenäisyyden puolue
 Egypti[81] 1952–2011 Gamal Abdel Nasser, Anwar Sadat and Hosni Mubarak
 Indonesia 1967–1998 Suharto
 Libya[82] 1969–2011 Muammar Gaddafi
 Liettua[83] 1926–1940 Antanas Smetona
 Pohjois-Makedonia[84][85] 2006–2016 Nikola Gruevski
 Portugali[86] 1926–1933 sotilasjuntta
1933–1974 António de Oliveira Salazar and Marcelo Caetano
Espanja [87] 1936–1975 Francisco Franco
 Etelä-Afrikka [88][89] 1948–1994 Kansallispuolue
 Etelä-Korea[90][91] 1948–1960 Syngman Rhee
1962–1987 Park Chung-hee ja Chun Doo-hwan
 Taiwan[92] 1945–1990 Kuomintang
 Turkki[93][94] 1925–1945 Tasavaltalainen kansanpuolue
 Serbia ja Montenegro[95][96] 1991–2000 Slobodan Milošević
 Zimbabwe[97] 1980–2017 Robert Mugabe

Konstantin Pätsin Viro

Esimerkki autoritaarisesta hallinnosta voisi olla Viron Konstantin Pätsin hallinto vuosina 1934–1938. Äärioikeistolaisten vapsien (vapaussoturien) ollessa voittamaisillaan vaalit Päts esti tämän hyödyntämällä näiden tahdosta jo säädettyä valtionpäämiehen oikeutta hallita ilman eduskuntaa. Päts julisti maahan poikkeustilan, toimi autoritaarisena yksinvaltiaana ja kielsi poliittiset puolueet. Vaikka järjestäytynyt poliittinen vastustus oli tällöin kielletty, jonkinasteinen oppositiotoiminta sallittiin. Kansanedustuksellisia elimiä ei poistettu, mutta esimerkiksi parlamenttia ei kutsuttu koolle, ja muiden elimien vaaleissa ehdokasasettelu rajattiin hallituksen kannattajiin. Päts valitutti itsensä riigivanemiksi ja presidentiksi. Poliittisia vastustajia painostettiin monin tavoin, ja vangitsemiset olivat yleisiä. Vastustajia ei kuitenkaan teloitettu. Viron myöhempi presidentti Lennart Meri on kuvannut Pätsin hallintoa pehmeäksi diktatuuriksi. Vuonna 1938 vapsien aseman heikennyttyä hän alkoi taas palauttaa demokraattisia elementtejä hallintoon.

Lähteet

  1. Roberts, Andrew: Authoritarian and authoritarianism Social Science Dictionary with a Durkheim bias. Viitattu 12.11.2014. (englanniksi)tarvitaan parempi lähde
  2. Sekiguchi, Masashi. Government and Politics - Volume I. EOLSS Publications, 92. ISBN 9781905839698. Viitattu 26 December 2016. 
  3. a b c d e Mark J. Gasiorowski, [[[:Malline:Google books]] The Political Regimes Project], in On Measuring Democracy: Its Consequences and Concomitants (ed. Alex Inketes), 2006, p. 110–11.
  4. Juan de Onis, "After Chavez, Authoritarianism Still Threatens Latin America", World Affairs (May 15, 2013): "the followers of the late President Hugo Chávez continue to apply the playbook of authoritarian populism throughout Latin America in their pursuit of more power...one of the Mercosur partners are challenging the basic political practices of authoritarian populism implanted in Venezuela."
  5. Kurt Weyland, "Latin America's Authoritarian Drift: The Threat from the Populist Left", Journal of Democracy, Vol. 23, Issue 3 (July 2013), pp. 18–32.
  6. "Authoritarianism and Group Identification: A New View of an Old Construct" (1989). Political Psychology 10 (1): 63–84. doi:10.2307/3791588. 
  7. "Individualism, Collectivism, and Authoritarianism in Seven Societies" (2003). Journal of Cross-Cultural Psychology 34 (3). doi:10.1177/0022022103034003005. 
  8. Sakwa, Richard: Problems of Democracy and Democratic Theory: The Case of Russia (Internet Archive) The Political Studies Association. Viitattu 12.11.2014. (englanniksi)
  9. Theodore M. Vesta, [[[:Malline:Google books]] Ethiopia: A Post-Cold War African State]. Greenwood, 1999, p. 17.
  10. "Freedom in the World Algeria Report". Luettu 19 .4.2018. 
  11. "Freedom in the World Angola Report". Luettu 19 .4.2018. 
  12. Vincent, Rebecca. "When the music dies: Azerbaijan one year after Eurovision", 19 .5.2013. Luettu 10 .6.2013. 
  13. Nebil Husayn, Authoritarianism in Bahrain: Motives, Methods and Challenges, AMSS 41st Annual Conference (September 29, 2012); Parliamentary Elections and Authoritarian Rule in Bahrain (January 13, 2011), Stanford University
  14. Rausing, Sigrid. "Belarus: inside Europe’s last dictatorship", The Guardian, 7 .10.2012. Luettu 7 .8.2014. 
  15. "Belarus’s Lukashenko: "Better a dictator than gay"", 4 .3.2012. 
  16. "Profile: Alexander Lukashenko", BBC News, BBC, 9 .1.2007. Luettu 7 .7.2014. 
  17. Human rights by country – Belarus Amnesty International. Arkistoitu 12 December 2007. Viitattu 22 .12.2007.
  18. "Patterns of competitive authoritarianism in the Western Balkans" (heinäkuu 2018). East European Politics 38 (3): 337-54. doi:10.1080/21599165.2018.1490272. 
  19. Milorad Dodik Wants to Carve Up Bosnia. Peacefully, if Possible 16 .2.2018. The New York Times. Viitattu 5 .1.2019.
  20. Correction: Bosnia-Journalist Beaten story 28 .0.2018. Associated Press. Viitattu 5 .1.2019.
  21. "Freedom in the World Burundi Report". Luettu 19 .4.2018. 
  22. Elisabeth Bumiller. "In Cambodia, Panetta Reaffirms Ties With Authoritarian Government", 16.11. 2012. 
  23. a b c Freedom House (2016). Freedom in the World 2016: Anxious Dictators, Wavering Democracies: Global Freedom Under Pressure. 
  24. "Freedom in the World Chad Report". Luettu 19 .4.2018. 
  25. Ming Xia, China Rises Companion: Political Governance, The New York Times. See also Cheng Li, The End of the CCP’s Resilient Authoritarianism? A Tripartite Assessment of Shifting Power in China (September 2012), The China Quarterly, Vol. 211; Perry Link and Joshua Kurlantzick, China's Modern Authoritarianism (May 25, 2009), The Wall Street Journal; Ariana Eunjung Cha
  26. "Voting and Values: Grassroots Elections in Rural and Urban China" (2018). Politics and Governance 6 (2): 90. doi:10.17645/pag.v6i2.1331. 
  27. "Freedom in the World Democratic Republic of Congo Report". Luettu 19 .4.2018. 
  28. "Freedom in the World Republic of Congo Report". Luettu 19 .4.2018. 
  29. Shanthi Kalathil and Taylor Boas, Internet and State Control in Authoritarian Regimes: China, Cuba and the Counterrevolution (July 16, 2001), Carnegie Endowment for International Peace.
  30. Amr Adly, The Economics of Egypt’s Rising Authoritarian Order, Carnegie Middle East Center, June 18, 2014; Nathan J. Brown & Katie Bentivoglio, Egypt's Resurgent Authoritarianism: It's a Way of Life, Carnegie Endowment for International Peace, October 9, 2014; Roula Khalaf, Sisi’s Egypt: The march of the security state, Financial Times (December 19, 2016); Peter Hessler, Egypt's Failed Revolution, New Yorker, January 2, 2017.
  31. "Freedom in the World Equatorial Guinea Report". Luettu 19 .4.2018. 
  32. "Freedom in the World Eritea Report". Luettu 19 .4.2018. 
  33. "Freedom in the World Ethiopia Report". Luettu 19 .4.2018. 
  34. "Freedom in the World Gabon Report". Luettu 19 .4.2018. 
  35. https://foreignpolicy.com/2018/02/05/hungary-and-poland-arent-democratic-theyre-authoritarian/
  36. https://slate.com/news-and-politics/2018/04/the-re-election-of-hungarys-authoritarian-prime-minister-disproves-everything-we-thought-we-knew-about-democracy.html
  37. Viktor Orbán Is Exploiting Anti-Semitism. Ira Forman, The Atlantic, 14 December 2018
  38. Mehrdad Kia, id=BaE3AAAAQBAJ&pg=PA75#v=onepage&q&f=false The Making of Modern Authoritarianism in Contemporary Iran, in Modern Middle East Authoritarianism: Roots, Ramifications, and Crisis (Routledge: 2013; eds. Noureddine Jebnoun, Mehrdad Kia & Mimi Kirk), pp. 75–76.
  39. Juan José Linz, Totalitarian and Authoritarian Regimes (Lynne Rienner, 2000), p. 36.
  40. Beckert, Jen. "Communitarianism." International Encyclopedia of Economic Sociology. London: Routledge, 2006. 81.
  41. "Governance of Morocco", Fanack.com. 
  42. "Morocco: The Promise of Democracy and the Reality of Authoritarianism", IAI Istituto Affari Internazionali, 27 .4.2016. (it) 
  43. Montenegro’s Prime Minister Resigns, Perhaps Bolstering Country’s E.U. Hopes 26 .10.2016. The New York Times. Viitattu 12 .12.2018.
  44. Montenegro's Djukanovic Declares Victory In Presidential Election 16 .4.2018. Radio Free Europe. Viitattu 12 .12.2018.
  45. Djukanovic si riprende il Montenegro con la benedizione di Bruxelles 17 .4.2018. eastwest.eu. Viitattu 12 .12.2018.
  46. Đukanović - posljednji autokrat Balkana 18 .6.2013. Deutsche Welle. Viitattu 12 .12.2018.
  47. Montenegro veteran PM Djukanovic to run for presidency 19 .3.2018. France 24. Viitattu 12 .12.2018.
  48. Daniel Byman, Pyongyang’s Survival Strategy: Tools of Authoritarian Control in North Korea, International Security, Vol. 35, issue 1, pp. 44–74 (Summer 2010); Chico Harlan
  49. https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2017/oman
  50. "Dictators Continue to Score in International Sporting Events", Freedom House. 
  51. Nikolay Petrov and Michael McFaul, The Essence of Putin's Managed Democracy (October 18, 2005), Carnegie Endowment for International Peace; Tom Parfitt, Billionaire tycoon Mikhail Prokhorov who is running in the 4 March election says it is time for evolution not revolution (January 11, 2012), The Guardian; Richard Denton, Russia's 'managed democracy' (May 11, 2006), BBC News.
  52. Nations in Transit 2014 – Russia freedomhouse.org.
  53. The Myth of the Authoritarian Model – How Putin's Crackdown Holds Russia Back fsi.stanford.edu.
  54. "Freedom in the World Rwanda Report". Luettu 19 .4.2018. 
  55. Serbia election: Pro-EU Prime Minister Vucic claims victory 24 .4.2016. BBC. Viitattu 12 .12.2018.
  56. A Serbian Election Erodes Democracy 9 .4.2017. The New York Times. Viitattu 12 .12.2018.
  57. How Aleksandar Vucic Became Europe’s Favorite Autocrat 9 .3.2018. Foreign Policy. Viitattu 12 .12.2018.
  58. Lee Kuan Yew leaves a legacy of authoritarian pragmatism theguardian.com. Viitattu 5 .5.2017.
  59. January 5, 2017 Fear, smear and the paradox of authoritarian politics in Singapore theindependent.sg. Viitattu 5 .5.2017.
  60. Toby Craig Jones, Desert Kingdom: How Oil and Water Forged Modern Saudi Arabia (2011), Harvard University Press, pp. 5, 14–15; Kira D. Baiasu, Fall 2009, Volume 10, Issue 1 (September 30, 2009), Northwestern Journal of International Affairs.
  61. "Freedom in the World South Sudan Report". Luettu 19 .4.2018. 
  62. (2013) Middle East Authoritarianisms: Governance, Contestation, and Regime Resilience in Syria and Iran. Stanford University Press, 13. ISBN 978-0804793339. 
  63. "Freedom in the World Tajikistan Report". Luettu 19 .4.2018. 
  64. Jakubowski, Andrzej (2016). Cultural Rights as Collective Rights: An International Law Perspective. Brill – Nijhoff, 196. ISBN 978-9004312012. 
  65. Berk Esena & Sebnem Gumuscub, Rising competitive authoritarianism in Turkey, Third World Quarterly (February 19, 2016).
  66. Turkmenistan hrw.org. Viitattu 4 .9.2016.
  67. The dark side of the United Arab Emirates newint.org. 7 .9.2015. Viitattu 22 .10.2017.
  68. United Arab Emirates profile bbc.com. 29 .8.2017. Viitattu 22 .10.2017.
  69. "Freedom in the World Uganda Report". Luettu 19 .4.2018. 
  70. Neil J. Melvin, Uzbekistan: Transition to Authoritarianism on the Silk Road (Harwood Academic, 2000), pp. 28–30.
  71. Shahram Akbarzadeh, "Post-Soviet Central Asia: The Limits of Islam" in Constitutionalism in Islamic Countries: Between Upheaval and Continuity (Oxford University Press, 2012: eds. Rainer Grote & Tilmann J. Röder), p. 428.
  72. https://www.economist.com/news/asia/21732574-new-president-less-brutal-his-predecessor-no-democrat-uzbek-spring-has-sprung
  73. Human Rights Watch, Venezuela: Chávez’s Authoritarian Legacy: Dramatic Concentration of Power and Open Disregard for Basic Human Rights, March 5, 2013; Kurt Weyland, Latin America's Authoritarian Drift: The Threat from the Populist Left, Journal of Democracy, Vol. 24, No. 3 (July 2013), pp. 18–32.
  74. Todd L. Edwards, Argentina: A Global Studies Handbook (2008), pp. 45–46; Steven E. Sanderson, The Politics of Trade in Latin American Development (1992), Stanford University Press, p. 133; William C. Smith, Reflections on the Political Economy of Authoritarian Rule and Capitalist Reorganization in Contemporary Argentina, in Generals in Retreat: The Crisis of Military Rule in Latin America (1985), eds. Philip J. O'Brien & Paul A. Cammack, Manchester University Press.
  75. Guillermo A. O'Donnell, Bureaucratic Authoritarianism: Argentina, 1966–1973, in Comparative Perspective (University of California Press, 1988); James M. Malloy, Authoritarianism and Corporatism in Latin America: The Modal Pattern, in Democracy in Latin America: Patterns and Cycles (1996; ed. Roderic A. Camp), p. 122; Howard J. Wiards, Corporatism and Comparative Politics: The Other Great "ism" (1997), pp. 113–14.
  76. James M. Malloy, Authoritarianism and Corporatism in Latin America: The Modal Pattern, in Democracy in Latin America: Patterns and Cycles (ed. Roderic A. Camp), p. 122; Thomas E. Skidmore, The Political Economy of Policy-making in Authoritarian Brazil, 1967–70, in Generals in Retreat: The Crisis of Military Rule in Latin America (1985), eds. Philip J. O'Brien & Paul A. Cammack, Manchester University Press.
  77. Thomas Carothers, Q&A: Is Burma Democratizing? (April 2, 2012), Carnegie Endowment for International Peace; President Discusses Burma/Myanmar in Transition at World Affairs Council Sacramento (April 3, 2013), Asia Foundation; Louise Arbour, In Myanmar, Sanctions Have Had Their Day (March 5, 2012), The New York Times.
  78. Steven E. Sanderson, The Politics of Trade in Latin American Development (1992), Stanford University Press, p. 133; Carlos Huneeus, Political Mass Mobilization Against Authoritarian Rule: Pinochet's Chile, 1983–88, in Civil Resistance and Power Politics:The Experience of Non-violent Action from Gandhi to the Present (2009), Oxford University Press (eds. Adam Roberts & Timothy Garton Ash).
  79. Franjo Tudjman, Authoritarian leader whose communist past and nationalist obsessions fuelled his ruthless pursuit of an independent Croatia 13 December 1999. The Guardian. Viitattu 5 January 2019.
  80. Franjo Tuđman Encyclopædia Britannica. Viitattu 5 January 2019.
  81. Maye Kassem, Egyptian Politics: The Dynamics of Authoritarian Rule (2004); Andrea M. Perkins, Mubarak's Machine: The Durability of the Authoritarian Regime in Egypt (M.A. thesis, April 8, 2010, University of South Florida).
  82. Gaddafi's 41-Year-Long Rule, The Washington Post; Martin Asser, The Muammar Gaddafi Story (October 21, 2011), BBC News; Alistair Dawber, One Libyan in three wants return to authoritarian rule (February 16, 2012), Independent.
  83. Misiunas, Romuald J. (1970). "Fascist Tendencies in Lithuania". Slavonic and East European Review 48 (110): 88–109. 
  84. Matthew Brunwasser, Concerns Grow About Authoritarianism in Macedonia, The New York Times, October 13, 2011.
  85. Andrew MacDowall, Fears for Macedonia's fragile democracy amid 'coup' and wiretap claims, The Guardian, February 27, 2015.
  86. Pinto, António Costa (2006). "Authoritarian legacies, transitional justice and state crisis in Portugal's democratization". Democratization 13 (2): 173–204. doi:10.1080/13510340500523895.  Working paper.
  87. Richard Gunther, The Spanish Model Revisited, in The Politics and Memory of Democratic Transition: The Spanish Model, (eds. Diego Muro & Gregorio Alonso), Taylor & Francis 2010, p. 19.
  88. Tracy Kuperus, Building a Pluralist Democracy: An Examination of Religious Associations in South Africa and Zimbabwe, in Race and Reconciliation in South Africa: A Multicultural Dialogue in Comparative Perspective (eds. William E. Van Vugt & G. Daan Cloete), Lexington Books, 2000.
  89. The South Africa Reader: History, Culture, Politics (eds. Clifton Crais & Thomas V. McClendon; Duke University Press, 2014), p. 279.
  90. The Other R.O.K.: Memories of Authoritarianism in Democratic South Korea (October 11, 2011), Woodrow Wilson International Center for Scholars; Sangmook Lee, Democratic Transition and the Consolidation of Democracy in South Korea Malline:Webarchive July 2007, Taiwan Journal of Democracy, Volume 3, No. 1, pp. 99–125.
  91. Hyug Baeg Im, The Rise of Bureaucratic Authoritarianism in South Korea, World Politics Vol. 39, Issue 2 (January 1987), pp. 231–57
  92. "Political Change on Taiwan: Transition to Democracy?" (1993). The China Quarterly (136): 805–39. ISSN 0305-7410. ; Shirley A. Kan, Congressional Research Service, Democratic Reforms in Taiwan: Issues for Congress (May 26, 2010); Taiwan's Electoral Politics and Democratic Transition: Riding the Third Wave (1996), eds. Charles Chi-Hsiang Chang & Hung-Mao Tien; Edward S. Steinfeld, Playing Our Game:Why China's Rise Doesn't Threaten the West (2010), Oxford University Press, pp. 217–22.
  93. Erik J. Zürcher, Turkey: A Modern History (I.B. Tauris: rev. ed. 1997), pp. 176–206.
  94. Ayse Gül Altinay, The Myth of the Military-Nation: Militarism, Gender, and Education in Turkey (Palgrave Macmillan, 2004), pp. 19–20.
  95. Milosevic: Serbia's fallen strongmany 30 March 2001. BBC. Viitattu 12 December 2018.
  96. Pribićević. "Serbia—From Authoritarian Regime to Democracy." Serbian Studies: Journal of the North American Society for Serbian Studies. Project MUSE. 
  97. Daniel Compagnon, A Predictable Tragedy: Robert Mugabe and the Collapse of Zimbabwe (University of Pennsylvania Press, 2011).