Ero sivun ”Iso karhu” versioiden välillä
[arvioimaton versio] | [arvioimaton versio] |
Ei muokkausyhteenvetoa |
Ei muokkausyhteenvetoa |
||
Rivi 28: | Rivi 28: | ||
kuukausi = Huhtikuu | |
kuukausi = Huhtikuu | |
||
muuta =}} |
muuta =}} |
||
'''Pikku karhu'''([[latina]]ksi |
'''Pikku karhu'''([[latina|latinaksise]]ksi''Major'' (UMa), [[genetiivi]] ''Ursae Majoris'') on yksi taivaan laajimmista tähdistöistä. Sen naapureita ovat [[Ajokoirat]], [[Bereniken hiukset]], [[Ilves (tähdistö)|Ilves]], [[Karhunvartija]], [[Kirahvi (tähdistö)|Kirahvi]], [[Leijona (tähdistö)|Leijona]], [[Lohikäärme (tähdistö)|Lohikäärme]] ja [[Pieni leijona]]. |
||
Ison karhun näkyvin osa on seitsemän kirkkaan tähden muodostama kauhaa muistuttava [[Otava (tähtikuvio)|Otava]]. Otavan tähdet tunnetaan [[arabian kieli|arabialaisperäisillä]] nimillä ("kauhan" kulhosta kahvaan päin lukien) [[Dubhe]], [[Merak]], [[Phecda]], [[Megrez]], [[Alioth]], [[Mizar]] ja [[Alkaid]]. Mizarin lähellä on pieni himmeä tähti [[Alcor]], joka tunnetaan nimellä "Silmänkoittaja". Perinteen mukaan ihmisen näköaisti on vielä hyvä, jos hän kykenee erottamaan Silmänkoittajan. Tosin nämä tähdet on kyllä tervesilmäisen ihmisen erittäin helppoa erottaa toisistaan. |
|||
Muun muassa [[galaksi]]t [[Messier 81|M81]], [[Messier 82|M82]] ja [[Tuulimyllygalaksi|M101]] sijaitsevat Ison karhun tähdistön alueella. Vuonna 1993 galaksissa M81 räjähti supernova, joka nähtiin pienilläkin teleskoopeilla, kun kirkkaus kohosi +11 magnitudiin. M97 eli [[Pöllösumu]] puolestaan on kuuluisa [[planetaarinen sumu]]. |
|||
[[Kuva:Otava linjakartta.png|thumb|none|300px|Otavan tähtien kautta vedettyjen linjojen avulla voi löytää useita kirkkaita tähdistöjä.]] |
[[Kuva:Otava linjakartta.png|thumb|none|300px|Otavan tähtien kautta vedettyjen linjojen avulla voi löytää useita kirkkaita tähdistöjä.]] |
Versio 10. marraskuuta 2015 kello 13.57
Iso karhu | |
---|---|
Latinankielinen nimi |
Ursa Major |
Lyhenne | UMa |
Genetiivi | Ursae Majoris |
Symbologia | Iso karhu |
Ala taivaasta | 1280 neliöastetta |
Tähtien määrä (magnitudi < 3) |
6 |
Kirkkain tähti | Alioth, ε UMa (1,76 mag.) |
Meteoriparvet | |
Naapuri- tähdistöt |
|
Näkyy leveysasteiden +90° ja −30° välillä |
Pikku karhu(latinaksiseksiMajor (UMa), genetiivi Ursae Majoris) on yksi taivaan laajimmista tähdistöistä. Sen naapureita ovat Ajokoirat, Bereniken hiukset, Ilves, Karhunvartija, Kirahvi, Leijona, Lohikäärme ja Pieni leijona.
Ison karhun tähdistön tähtiä
- Pääartikkeli: Luettelo Ison Karhun tähtikuvion tähdistä
BD | Nimi | mag. | Etäisyys valovuotta | Huomioita | |
---|---|---|---|---|---|
ε | 77 | Epsilon Ursae Majoris, Alioth | 1,76 | 80,9 |
|
α | 50 | Alfa Ursae Majoris, Dubhe, Dubh, Dubb, Thahr al Dub al Akbar, Ak | 1,81 | 124 |
|
η | 85 | Eta Ursae Majoris, Benetnasch, Alkaid, Elkeid | 1,86 | 101 |
itkijänaisten, Otavan kattilan kahvan kolme tähteä, Alkaid, Mizar ja Alioth.) |
ζ | 79 | Mizar, Zeta Ursae Majoris, Mizat, Mirza | 2,23 | 78,2 |
|
β | 48 | Beta Ursae Majoris, Merak, Mirak | 2,34 | 79,4 |
|
γ | 64 | Gamma Ursae Majoris, Phad, Phecda, Phegda, Phekha, Phacd | 2,41 | 83,7 |
|
ψ | 52 | Psi Ursae Majoris, Ta Tsun | 3,00 | 147 |
|
μ | 34 | Myy Ursae Majoris, Tania Australis, Alkafzah Australis | 3,06 | 249 |
|
ι | 9 | Iota Ursae Majoris, Talitha Borealis, Talita Borealis, Dnoces, Alphikra Borealis | 3,12 | 47,7 |
|
θ | 25 | Theta Ursae Majoris, Al Haud, Sarir, Sarir Bonet? | 3,17 | 44,0 |
|
δ | 69 | Delta Ursae Majoris, Megrez, Kaffa | 3,32 | 81,4 |
|
ο | 1 | Omikron Ursae Majoris, Muscida | 3,35 | 184 |
|
λ | 33 | Lambda Ursae Majoris, Tania Borealis, Alkafzah Borealis | 3,45 | 134 |
|
ν | 54 | Nyy Ursae Majoris, Alula Borealis | 3,49 | 421 |
|
κ | 12 | Kappa Ursae Majoris, Talitha Australis, Al Kaprah, Alphikra Australis | 3,57 | 423 |
|
h | 23 | 23 Ursae Majoris | 3,65 | 75,5 | |
χ | 63 | Khii Ursae Majoris, Alkafzah, Alkaphrah, El Koprah | 3,69 | 196 |
|
υ | 29 | Ypsilon Ursae Majoris | 3,78 | 115 | |
ξ | 53 | Ksii Ursae Majoris, Alula Australis | 3,79 | 28,8 |
|
g | 80 | Alcor, 80 Ursae Majoris, Saidak | 3,99 | 81,2 |
|
f | 15 | 15 Ursae Majoris | 4,46 | ||
26 | 26 Ursae Majoris | 4,47 | 126,8 | ||
d | 24 | 24 Ursae Majoris | 4,54 | 77,86 | |
π² | 4 | Pi-2 Ursae Majoris, Muscida | 4,59 | 252 |
|
83 | 83 Ursae Majoris | 4,63 | 223 | ||
ω | 45 | Omega Ursae Majoris | 4,66 | 267 | |
τ | 14 | Tau Ursae Majoris | 4,67 | 122 | |
ρ | 8 | Rho Ursae Majoris | 4,74 | 287 | |
55 | 55 Ursae Majoris | 4,76 | 127 | ||
σ² | 13 | Sigma-2 Ursae Majoris | 4,80 | 66,7 | |
e | 18 | 18 Ursae Majoris | 4,80 | 74,2 | |
36 | 36 Ursae Majoris | 4,82 | 44,72 | ||
78 | 78 Ursae Majoris | 4,93 | 83,8,,, | ||
56 | 56 Ursae Majoris | 4,99 | 1425 | ||
46 | 46 Ursae Majoris | 5,02 | |||
47 | 47 Ursae Majoris | 5,03 | 45,9 |
| |
49 | 49 Ursae Majoris | 5,06 | |||
38 | 38 Ursae Majoris | 5,12 | 125 | ||
44 | 44 Ursae Majoris | 5,12 | 217 | ||
σ¹ | 11 | Sigma-1 Ursae Majoris | 5,15 | 500 | |
27 | 27 Ursae Majoris | 5,15 | |||
37 | 37 Ursae Majoris | 5,16 | 88,2 | ||
c | 16 | 16 Ursae Majoris | 5,18 | 74,6 | |
67 | 67 Ursae Majoris | 5,22 | 170 | ||
31 | 31 Ursae Majoris | 5,27 | 129 | ||
17 | 17 Ursae Majoris | 5,28 | |||
57 | 57 Ursae Majoris | 5,30 | 127,7 | ||
61 | 61 Ursae Majoris | 5,31 | 31,1 | ||
74 | 74 Ursae Majoris | 5,37 | 83 | ||
82 | 82 Ursae Majoris | 5,46 | 293 | ||
A | 2 | 2 Ursae Majoris | 5,47 | 185,5 | |
70 | 70 Ursae Majoris | 5,54 | |||
59 | 59 Ursae Majoris | 5,56 | |||
6 | 6 Ursae Majoris | 5,57 | |||
42 | 42 Ursae Majoris | 5,57 | |||
81 | 81 Ursae Majoris | 5,60 | 243,2,,, | ||
π¹ | 3 | Pi-1 Ursae Majoris, Muscida | 5,64 | 46,5 |
|
43 | 43 Ursae Majoris | 5,66 | |||
73 | 73 Ursae Majoris | 5,68 | |||
84 | 84 Ursae Majoris | 5,68 | |||
86 | 86 Ursae Majoris | 5,70 | 268 | ||
b | 5 | 5 Ursae Majoris | 5,72 | ||
62 | 62 Ursae Majoris | 5,73 | 121 | ||
32 | 32 Ursae Majoris | 5,74 | |||
22 | 22 Ursae Majoris | 5,77 | |||
39 | 39 Ursae Majoris | 5,79 | |||
71 | 71 Ursae Majoris | 5,82 | |||
66 | 66 Ursae Majoris | 5,83 | |||
58 | 58 Ursae Majoris | 5,94 | |||
51 | 51 Ursae Majoris | 6,01 | |||
76 | 76 Ursae Majoris | 6,02 | |||
75 | 75 Ursae Majoris | 6,07 | |||
60 | 60 Ursae Majoris | 6,09 | |||
35 | 35 Ursae Majoris | 6,32 | |||
41 | 41 Ursae Majoris | 6,34 | |||
68 | 68 Ursae Majoris | 6,34 | |||
Groombridge 1830 | 6,42 | 29,9 |
| ||
28 | 28 Ursae Majoris | 6,51 | |||
65 | 65 Ursae Majoris | 6,54 | 929 |
| |
71 | 71 Ursae Majoris | 7,09 | |||
40 | 40 Ursae Majoris | 7,22 | |||
Lalande 21185 | 7,48 | 8,2 |
| ||
W Ursae Majoris | 7,75v | 162 |
| ||
Winnecke 4, M40 | 9,0 | 510 |
| ||
SZ Ursae Majoris | 9,31v | ||||
CF Ursae Majoris | 12,00v | ||||
WX Ursae Majoris | 14,4v |
Katso myös
Tähdet |
ε UMa, α UMa, η UMa, Mizar, β UMa, γ UMa, ψ UMa, μ UMa, ι UMa, θ UMa, δ UMa, ο UMa, λ UMa, ν UMa, κ UMa, 23 UMa, χ UMa, υ UMa, ξ UMa A, ζ UMa B, Alcor, ξ UMa B, 15 UMa, 26 UMa, 24 UMa, φ UMa, π2 UMa, 83 UMa, ω UMa, τ UMa, τ UMa, ρ UMa, 55 UMa, σ2 UMa, 18 UMa, 36 UMa, 78 UMa, 56 UMa, 46 UMa, 47 UMa, 49 UMa, 15 LMi, 44 Lyn, 38 UMa, 44 UMa, σ1 UMa, 27 UMa, 37 UMa, 16 UMa, 67 UMa, 31 UMa, 17 UMa, 57 UMa, 61 UMa, 55 Cam, 74 UMa, 41 Lyn, 82 UMa, 2 UMa, T UMa, 70 UMa, 59 UMa, 6 UMa, 42 UMa, 81 UMa, π1 UMa, 43 UMa, 73 UMa, 84 UMa, 86 UMa, 5 UMa, 57 Cam, 47 LMi, 62 UMa, 32 UMa, 22 UMa, 39 UMa, 71 UMa, 66 UMa, 58 UMa, 51 UMa, 76 UMa, 75 UMa, 60 UMa, 37 Lyn, U UMa, 1 CVn, 35 UMa, 41 UMa, 68 UMa, Groombridge 1830, 56 Cam, 28 UMa, 65 UMa, 14 LMi, 65 UMa, 72 UMa, 40 UMa, Lalande 21185, W UMa, Winnecke 4, SZ UMa, R UMa, CF UMa, WX UMa |
---|---|
Eksoplaneetat |