Ero sivun ”Euraasia” versioiden välillä

Wikipediasta
Siirry navigaatioon Siirry hakuun
[arvioimaton versio][arvioimaton versio]
Poistettu sisältö Lisätty sisältö
Mjbmrbot (keskustelu | muokkaukset)
p r2.7.1) (Botti muokkasi: tt:Ауразия
Kensei (keskustelu | muokkaukset)
Ei muokkausyhteenvetoa
Rivi 11: Rivi 11:
Useat kulttuurihistorioitsijat, esimerkiksi [[Arnold J. Toynbee]] ja myöhemmin [[Samuel P. Huntington]], jakavat Euraasian viiteen tai kuuteen [[kulttuuripiiri]]in, jotka ovat [[länsimainen kulttuuri|länsimaisen kulttuurin]] kanta-alue Länsi-Euroopassa, [[ortodoksisuus|ortodoksinen]] kulttuuri Itä-Euroopassa, [[islam]]ilainen kulttuuri Lähi-idässä, [[intia]]lainen kulttuuri ja [[Kaukoitä|Kaukoidän]] kulttuuri, joista viimeksi mainittu saatetaan jakaa edelleen kiinalaiseen ja [[japani]]laiseen kulttuuripiiriin.
Useat kulttuurihistorioitsijat, esimerkiksi [[Arnold J. Toynbee]] ja myöhemmin [[Samuel P. Huntington]], jakavat Euraasian viiteen tai kuuteen [[kulttuuripiiri]]in, jotka ovat [[länsimainen kulttuuri|länsimaisen kulttuurin]] kanta-alue Länsi-Euroopassa, [[ortodoksisuus|ortodoksinen]] kulttuuri Itä-Euroopassa, [[islam]]ilainen kulttuuri Lähi-idässä, [[intia]]lainen kulttuuri ja [[Kaukoitä|Kaukoidän]] kulttuuri, joista viimeksi mainittu saatetaan jakaa edelleen kiinalaiseen ja [[japani]]laiseen kulttuuripiiriin.


==Euraasian valtiot==

{| class="wikitable sortable" style="margin: 0.5em 0 0 0;"|- bgcolor="#F9F9F9"
! Valtio
! [[Pinta-ala]] (km²)
! Asukasluku<br />(arvio 1.7.2002)
! [[Väestötiheys]]<br />(as. / km²)
! [[Pääkaupunki]]
!valtiomuoto
!viralliset kielet
!valuutta
|-
| style="background:#eee;" | '''[[Etelä-Eurooppa]]''':
| align="left" style="background:#eee;" | '''2 474 861,39'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''248 791 884'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''100,5'''
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Albania}}
| 28 748
| 3 544 841
| 123,3
| [[Tirana]]
|tasavalta
|[[albanian kieli|albania]]
|lek
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Andorra}}
| 468
| 68 403
| 146,2
| [[Andorra la Vella]]
|ruhtinaskunta
|[[katalaani]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Bosnia ja Hertsegovina}}
| 51 129
| 4 448 500
| 77,5
| [[Sarajevo]]
|liittovalto
|[[Bosnian kieli|bosnia]], [[Serbian kieli|serbia]], [[Kroatian kieli|kroatia]]
|[[Bosnian ja Hertsegovinan vaihdettava markka]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Bulgaria}}
| 110 910
| 7 621 337
| 68,7
| [[Sofia]]
|tasavalta
|[[bulgarian kieli|bulgaria]]
|[[Bulgarian leva]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Espanja}}
| 504 758
| 47 077 100
| 80,4
| [[Madrid]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[espanjan kieli|espanja]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Italia}}
| 301 230
| 57 715 625
| 191,6
| [[Rooma]]
|tasavalta
|[[italian kieli|italia]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Kreikka}}
| 125 911
| 13 256 317
| 81,5
| [[Ateena]]
|tasavalta
|[[kreikan kieli|kreikka]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Kroatia}}
| 56 542
| 4 390 751
| 77,7
| [[Zagreb]]
|tasavalta
|[[kroaatti]]
|kuna
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Kyproksen tasavallan lippu}} [[Kyproksen tasavalta|Kypros]]
| 5 995
| 780 133
| 130,1
| [[Nikosia]]
|tasavalta
|[[kreikan kieli|kreikka]], [[turkin kieli|turkki]]
|euro
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Makedonia}}
| 25 333
| 2 054 800
| 81,1
| [[Skopje]]
|tasavalta
|[[makedonian kieli|makedonia]]
|[[Makedonian denaari]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Malta}}
| 316
| 397 499
| 1 257,9
| [[Valletta]]
|tasavalta
|[[maltan kieli|malta]], [[englannin kieli|englanti]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Monaco}}
| 1,95
| 31 987
| 16 403,6
| [[Monaco]]
| ruhtinaskunta
|[[ranskan kieli|ranska]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Montenegro}}
| 13 812
| 616 258
| 48,7
| [[Podgorica]]
|tasavalta
|[[Montenegron kieli|montenegro]], [[Albanian kieli|albania]], [[Serbian kieli|serbia]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Portugali}}
| 91 568
|10 409 995
| 110,1
| [[Lissabon]]
|tasavalta
|[[portugalin kieli|portugali]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Romania}}
| 238 391
| 21 698 181
| 91,0
| [[Bukarest]]
|tasavalta
|[[romanian kieli|romania]]
|[[Romanian leu]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{San Marino}}
| 61
| 27 730
| 454,6
| [[San Marino (kaupunki)|San Marino]]
|tasavalta
|[[italian kieli|italia]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Serbia}}
| 88 361
|7 495 742
| 89,4
| [[Belgrad]]
|tasavalta
|[[serbian kieli|serbia]]
|[[Serbian dinaari]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Slovenia}}
| 20 273
| 2 337 945
| 95,3
| [[Ljubljana]]
|tasavalta
|[[sloveeni]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Turkki}} <sup>2</sup>
| 783 562
| 70 586 256
| 93
| [[Ankara]]
|tasavalta
|[[turkin kieli|turkki]]
|[[Turkin liira]]
|-
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Vatikaanin lippu}} [[Vatikaanivaltio|Vatikaani]]
| 0,44
| 900
| 2 045,5
| [[Vatikaanivaltio|Città del Vaticano]]
| absoluuttinen vaalimonarkia, teokratia
|[[italian kieli|italia]]
|[[euro]]
|-
| style="background:#eee;" | '''[[Itä-Eurooppa]]''':
| align=""left" style="background:#eee;" | '''20 777 073'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''232 642 107'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''11,2'''
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Armenia}} <sup>1</sup>
| 29 800
| 3 229 900
| 101
| [[Jerevan]]
|tasavalta
|[[armenian kieli|armenia]]
|[[Armenian dram ]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Azerbaidžan}} <sup>2</sup>
| 39 730
| 4 198 491
| 105,7
| [[Baku]]
|tasavalta
|[[azerin kieli|azeri]]
|manat
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Georgia}} <sup>2</sup>
| 69 700
| 4 661 473
| 64
| [[Tbilisi]]
|tasavalta
|[[georgian kieli|georgia]]
|[[Georgian lari]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Kazakstan}} <sup>2</sup>
| 2 717 300
| 15 185 844
|
| [[Astana]]
|tasavalta
|[[Kazakin kieli|kazakki]] ja [[Venäjän kieli|venäjä]]
|tenge
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Moldova}}
| 33 843
| 4 434 547
| 131,0
| [[Chişinău]]
|tasavalta
|[[moldovan kieli|moldova]]
|[[Moldovan leu]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Ukraina}}
| 603 700
| 48 396 470
| 80,2
| [[Kiova]]
|tasavalta
|[[ukrainan kieli|ukraina]]
|[[Ukrainan hryvnia]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Valko-Venäjä}}
| 207 600
| 10 335 382
| 49,8
| [[Minsk]]
|tasavalta
|[[valkovenäjän kieli|valkovenäjä]], [[venäjän kieli|venäjä]]
|[[Valko-Venäjän rupla]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Venäjä}} <sup>2</sup>
| 17 075 400
| 142 200 000
| 26,8
| [[Moskova]]
|liittotasavalta
|[[venäjän kieli|venäjä]]
|[[Venäjän rupla]]
|-
| style="background:#eee;" | '''[[Länsi-Eurooppa]]''':
| align=""left" style="background:#eee;" | '''936 752'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''150 468 507'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''160,6'''
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Alankomaat}}
| 41 526
| 16 318 199
| 393,0
| [[Amsterdam]], [[Haag]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[hollannin kieli|hollanti]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Belgia}}
| 30 510
| 10 274 595
| 336,8
| [[Bryssel]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[hollannin kieli|hollanti]],[[ranskan kieli|ranska]], [[saksan kieli|saksa]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Irlanti}}
| 70 280
| 4 374 119
| 55,3
| [[Dublin]]
|tasavalta
|[[englannin kieli|englanti]], [[iirin kieli|iiri]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Luxemburg}}
| 2 586
| 448 569
| 173,5
| [[Luxemburg (kaupunki)|Luxemburg]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[Luxemburgin kieli|luxemburg]], [[saksan kieli|saksa]], [[ranskan kieli|ranska]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Ranska}}
| 547 030
| 59 765 983
| 109,3
| [[Pariisi]]
|tasavalta
|[[ranskan kieli|ranska]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Yhdistynyt kuningaskunta}}
| 244 820
| 62 100 835
| 244,2
| [[Lontoo]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[englannin kieli|englanti]]
|[[Englannin punta]]
|-
| style="background:#eee;" | '''[[Keski-Eurooppa]]''':
| align="left" style="background:#eee;" | '''922 752'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''153 061 220'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''165,9'''
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Itävalta}}
| 83 858
| 8 169 929
| 97,4
| [[Wien]]
|liittotasavalta
|[[saksan kieli|saksa]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Liechtenstein}}
| 160
| 32 842
| 205,3
| [[Vaduz]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[saksan kieli|saksa]]
|[[Sveitsin frangi]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Puola}}
| 312 685
| 38 625 478
| 123,5
| [[Varsova]]
|tasavalta
|[[puolan kieli|puola]]
|[[Puolan zloty]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Saksa}}
| 358 021
| 83 251 851
| 233,2
| [[Berliini]]
|liittotasavalta
|[[saksan kieli|saksa]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Slovakia}}
| 48 845
| 5 422 366
| 111,0
| [[Bratislava]]
|tasavalta
|[[slovakian kieli|slovakia]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Sveitsi}}
| 41 290
| 7 301 994
| 176,8
| [[Bern]]
|valaliitto
|[[saksan kieli|saksa]], [[ranskan kieli|ranska]], [[italian kieli|italia]], [[retoromaani]]
|[[Sveitsin frangi]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Tšekki}}
| 78 866
| 10 256 760
| 130,1
| [[Praha]]
|tasavalta
|[[tšekin kieli|tšekki]]
|[[Tšekin koruna]]
{{!-!}}{{Unkari}}||{{nts|93030}}||{{nts|10198315}}||{{nts|109.6}}||[[Budapest]]||tasavalta||[[unkarin kieli]]||[[Unkarin forintti]]
|-
| style="background:#eee;" | '''[[Pohjois-Eurooppa]]''':
| align="left" style="background:#eee;" | '''1 432 323'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''31 616 977'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''22,1'''
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Islanti}}
| 103 000
| 279 384
| 2,7
| [[Reykjavík]]
|tasavalta
|[[Islannin kieli|islanti]]
|[[Islannin kruunu]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Latvia}}
| 64 589
| 2 366 515
| 36,6
| [[Riika]]
|tasavalta
|[[latvian kieli]]
|[[Latvian lati]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Liettua}}
| 65 200
| 3 601 138
| 55,2
| [[Vilna]]
|tasavalta
|[[liettuan kieli|liettua]]
|[[Liettuan litas]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Norja}}
| 324 220
| 4 525 116
| 14,0
| [[Oslo]]
|perustuslainen monarkia
|[[norjan kieli|norja]]
|[[Norjan kruunu]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Ruotsi}}
| 449 964
| 9 256 744
| 19,7
| [[Tukholma]]
|perustuslainen monarkia
|[[ruotsin kieli|ruotsi]]
|[[Ruotsin kruunu]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Suomi}}
|336 593
|5 612 537
| 15,4
| [[Helsinki]]
|tasavalta
|[[suomen kieli|suomi]], [[ruotsin kieli|ruotsi]]
|[[euro]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Tanska}}
|43 094
| 5 368 854
| 124,6
| [[Kööpenhamina]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[tanskan kieli|tanska]]
|[[Tanskan kruunu]]
|-
| bgcolor="#F9F9F9" | {{Viro}}
| 45 226
| 1 415 681
| 31,3
| [[Tallinna]]
|tasavalta
|[[viron kieli|viro]]
|[[euro]]
|-
| style="background:#eee;" | '''Yhteensä''':
| align="left" style="background:#eee;" | '''26 650 000'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''731 000 000'''
| align="left" style="background:#eee;" | '''70'''
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
| align="left" style="background:#eee;" |
|}


{| class="wikitable"
|-
| {{Afganistan}}
| align="right" | 647 500
| align="right" | 28 717 213
| align="right" | 43,0
| [[Kabul]]
|tasavalta
|[[pašto]], [[darin kieli|dari]]
|[[Afganistanin afgaani]]
|-
| {{Arabiemiirikunnat}}
| align="right" | 88 880
| align="right" | 4 496 000
| align="right" | 64,0
| [[Abu Dhabi]]
|liittovalto
|[[arabian kieli|arabia]]
|dirhami
|-
| {{Armenia}}
| align="right" | 29 800
| align="right" | 3 326 448
| align="right" | 112,0
| [[Jerevan]]
|tasavalta
|[[armenian kieli|armenia]]
|[[Armenian dram]]
|-
| {{Azerbaidžan}}
| align="right" | 86 600
| align="right" | 7 868 385
| align="right" | 90,0
| [[Baku]]
|tasavalta
|[[azerin kieli|azeri]]
|manat
|-
| {{Bahrain}}
| align="right" | 665
| align="right" | 739 000
| align="right" | 987,0
| [[Manama]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[arabian kieli|arabia]]
|Bahrainin dinaari
|-
| {{Bangladesh}}
| align="right" | 144 000
| align="right" | 147 365 000
| align="right" | 1 100
| [[Dhaka]]
|kansantasavalta
|[[bengalin kieli|bengali]]
|[[Bangladeshin taka]]
|-
| {{Georgia}}
| align="right" | 69 700
| align="right" | 4 661 473
| align="right" | 67,0
| [[Tbilisi]]
| tasavalta
|[[georgian kieli|georgia]]
| [[Georgian lari]]
|-
| {{Bhutan}}
| align="right" | 46 500
| align="right" | 672 425
| align="right" | ~14
| [[Thimphu]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[Dzongkhan kieli|dzongkha]]
|ngultrum
|-
| {{Brunei}}
| align="right" | 5 770
| align="right" | 343 653
| align="right" | 61,0
| [[Bandar Seri Begawan]]
|absoluuttinen islamilainen sulttaanikunta
|[[malaijin kieli|malaiji]]
|[[Brunein dollari]]
|-
| {{Korean tasavalta}}
| align="right" | 98 480
| align="right" | 48 422 644
| align="right" | 492,0
| [[Soul (kaupunki)|Soul]]
|tasavalta
|[[korean kieli|korea]]
|[[Etelä-Korean won]]
|-
| {{Filippiinit}}
| align="right" | 300 000
| align="right" | 89 469 000
| align="right" | 300,0
| [[Manila]]
|tasavalta
|[[filipino]], [[englannin kieli|englanti]]
|Filippiinien peso

|-
| {{Indonesia}}
| align="right" | 1 919 440
| align="right" | 245 453 000
| align="right" | 134,0
| [[Jakarta]]
|tasavalta
|[[indonesian kieli|indonesia ]]
|[[Indonesian rupia]]
|-
| {{Intia}}
| align="right" | 3 287 590
| align="right" | 1 095 351 995
| align="right" | 329,0
| [[New Delhi]]
| liittotasavalta
|[[hindi]], [[Englannin kieli|englanti]] ja [[Luettelo Intian kansallisista kielistä|22 kansallistakieltä]]
|[[Intian rupia]]
|-
| {{Irak}}
| align="right" | 437 072
| align="right" | 24 001 816
| align="right" | 55,0
| [[Bagdad]]
| tasavalta
|[[arabian kieli|arabia]],[[Kurdin kieli|kurdi]]
|Irakin dinaari
|-
| {{Iran}}
| align="right" | 1 648 195
| align="right" | 68 688 000
| align="right" | 42,0
| [[Teheran]]
| islamilainen tasavalta
|[[persian kieli|persia]]
|[[Iranin rial]]
|-
| {{Israel}}
| align="right" | 20 991
| align="right" | 7 026 000
| align="right" | 303,0
| [[Jerusalem]]
| parlamentaarinen demokratia
|[[heprea]],[[arabian kieli|arabia]]
|[[Uusi Israelin sekeli]]
|-
| {{Itä-Timor}}
| align="right" | 14 609
| align="right" | 1 040 880
| align="right" | 69,0
| [[Dili]]
|tasavalta
|[[Tetumin kieli|tetum]], [[Portugalin kieli|portugali]]
|[[Yhdysvaltain dollari]]
|-
| {{Japani}}
| align="right" | 377 835
| align="right" | 127 433 494
| align="right" | 337,0
| [[Tokio]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[japanin kieli|japani]]
|[[Japanin jeni]]
|-
| {{Jemen}}
| align="right" | 527 970
| align="right" | 20 727 063
| align="right" | 39,0
| [[Sanaá]]
| tasavalta
|[[arabian kieli|arabia]]
|[[Jemenin rial]]
|-
| {{Jordania}}
| align="right" | 92 300
| align="right" | 5 153 378
| align="right" | 48,0
| [[Amman]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[arabian kieli|arabia]],[[englannin kieli|englanti]]
|Jordanian dinaari
|-
| {{Kambodža}}
| align="right" | 181 040
| align="right" | 13 363 421
| align="right" | 72,5
| [[Phnom Penh]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[khmerin kieli|khmer]]
|Kambodža riel
|-
| {{Kazakstan}}
| align="right" | 2 717 300
| align="right" | 15 185 844
| align="right" | 5,6
| [[Astana]]
|tasavalta
|[[kazakki]],[[venäjän kieli|venäjä]]
|tenge
|-
| {{Kiina}}
| align="right" | 9 596 960
| align="right" | 1 313 974 000
| align="right" | 140,9
| [[Peking]]
|kansantasavalta
|[[Mandariinikiina]]
|[[Renminbi]]
|-
| {{Kiinan tasavalta}}
|align="right" |36 191
|align="right" |23 119 772
|align="right" |639
|[[Taipei]]
|tasavalta
|[[mandariinikiina]]
|[[Uusi Taiwanin dollari]]
|-
| {{Kirgisia}}
| align="right" | 198 500
| align="right" | 4 753 003
| align="right" | 24,0
| [[Biškek]]
| tasavalta
|[[Kirgiisin kieli|kirgiisi]],[[venäjän kieli|venäjä]]
|[[Kirgisian som]]
|-
| {{Kuwait}}
| align="right" | 17 820
| align="right" | 2 041 961
| align="right" | 115,0
| [[Kuwait (kaupunki)|Kuwait]]
| emiraatti
|[[arabian kieli|arabia]]
|dinaari
|-
| {{Kypros}}
| align="right" | 9 250
| align="right" | 717 657
| align="right" | 112,0
| [[Nikosia]]
|tasavalta
|[[kreikan kieli|kreikka]],[[turkin kieli|turkki]]
|[[euro]]
|-
| {{Laos}}
| align="right" | 236 800
| align="right" | 6 217 141
| align="right" | 24,0
| [[Vientiane]]
| kansantasavalta
|[[laosin kieli|lao]]
|[[Laosin kip]]
|-
| {{Libanon}}
| align="right" | 10 452
| align="right" | 3 826 018
| align="right" | 358,0
| [[Beirut]]
| tasavalta
|[[arabian kieli|arabia]]
|[[Libanonin punta]]
|-
| {{Malediivit}}
| align="right" | 300
| align="right" | 341 106
| align="right" | 1 171,0
| [[Malé]]
| tasavalta
|[[Divehin kieli|divehi]]
|Rufiyaa
|-
| {{Malesia}}
| align="right" | 329 758
| align="right" | 26 207 102
| align="right" | 78,0
| [[Kuala Lumpur]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[Malaijin kieli|malaiji]]
|Malesian ringgit
|-
| {{Mongolia}}
| align="right" | 1 564 116
| align="right" | 2 791 272
| align="right" | 1,8
| [[Ulan Bator]]
|tasavalta
|[[mongolian kieli|mongoli]]
|[[Tugrug]]
|-
| {{Myanmar}}
| align="right" | 678 500
| align="right" | 50 700 000
| align="right" | 62,0
| [[Naypyidaw]]
|liittotasavalta (sotilasjuntta)
|[[burman kieli|burma]]
|kyat
|-
| {{Nepal}}
| align="right" | 140 800
| align="right" | 25 284 463
| align="right" | 184,0
| [[Kathmandu]]
|liittotasavalta
|[[nepalin kieli|nepali]]
|[[Nepalin rupia]]
|-
| {{Oman}}
| align="right" | 212 460
| align="right" | 3 001 583
| align="right" | 14,0
| [[Masqat]]
| sulttaanikunta
|[[arabian kieli|arabia]]
|[[Omanin rial]]
|-
| {{Pakistan}}
| align="right" | 803 940
| align="right" | 165 804 000
| align="right" | 213,0
| [[Islamabad]]
|islamilainen tasavalta
|[[urdu]], [[englannin kieli|englanti]]
|Pakistanin rupia
|-
| {{Korean demokraattinen kansantasavalta}}
| align="right" | 120 540
| align="right" | 22 224 195
| align="right" | 182,0
| [[Pjongjang]]
| kansantasavalta
|[[korean kieli|korea]]
|[[Pohjois-Korean won]]
|-
| {{Qatar}}
| align="right" | 11 437
| align="right" | 885 359
| align="right" | 75,0
| [[Doha]]
| monarkia
|[[arabian kieli|arabia]]
|[[Qatarin rial]]
|-
| {{Saudi-Arabia}}
| align="right" | 2 218 000
| align="right" | 24 293 844
| align="right" | 12,0
| [[Riad]]
| monarkia
|[[arabian kieli|arabia]]
|[[Saudi-Arabian rial]]
|-
| {{Syyria}}
| align="right" | 185 180
| align="right" | 17 585 540
| align="right" | 93,0
| [[Damaskos]]
|tasavalta
|[[arabian kieli|arabia]]
|[[Syyrian punta]]
|-
| {{Singapore}}
| align="right" | 648
| align="right" | 4 425 720
| align="right" | 6 724,0
| Singapore
|tasavalta
|[[englannin kieli|englanti]], [[mandariinikiina]], [[malaijin kieli|malaiji]] ja [[tamilin kieli|tamili]]
|[[Singaporen dollari]]
|-
| {{Sri Lanka}}
| align="right" | 65 610
| align="right" | 19 607 519
| align="right" | 298,0
| [[Kotte|Sri Jayewardanapura-Kotte]]
|tasavalta
| [[tamilin kieli|tamili]],[[sinhali]]
|Sri Lankan rupia
|-
| {{Tadžikistan}}
| align="right" | 143 100
| align="right" | 6 863 752
| align="right" | 48,0
| [[Dušanbe]]
|tasavalta
|[[Tadžikin kieli|tadžikki]],[[venäjän kieli|venäjä]]
|Somoni
|-
| {{Thaimaa}}
| align="right" | 514 000
| align="right" | 64 632 000
| align="right" | 126,0
| [[Bangkok]]
|perustuslaillinen monarkia
|[[thain kieli|thai]]
|[[Thaimaan baht]]
|-
| {{Turkki}}
| align="right" | 780 580
| align="right" | 70 414 000
| align="right" | 91,4
| [[Ankara]]
| tasavalta
|[[turkin kieli|turkki]]
|[[Turkin liira]]
|-
| {{Turkmenistan}}
| align="right" | 488 100
| align="right" | 4 603 244
| align="right" | 298,0
| [[Ašgabat]]
|tasavalta
|[[turkmeenin kieli|turkmeeni]]
|[[Turkmenistanin manat]]
|-
| {{Uzbekistan}}
| align="right" | 447 400
| align="right" | 25 563 441
| align="right" | 57,0
| [[Taškent]]
|tasavalta
|[[uzbekin kieli|uzbekki]]
|som
|-
| {{Vietnam}}
| align="right" | 329 560
| align="right" | 84 403 000
| align="right" | 259,0
| [[Hanoi]]
|tasavalta
|[[vietnamin kieli|vietnam]]
|[[Vietnamin đồng]]
|}



===Epäitsenäiset valtiot===
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" class="references-small sortable" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse;"
|-
! valtio
! pinta-ala (km²)
! asukasluku
! asukastiheys (per asukas km²)
! pääkaupunki
!emämaa
|-
| [[Tiedosto:Flag of Abkhazia.svg|20px]] [[Abhasia]]
| style="text-align:right;"| 8 432
| style="text-align:right;"| 216 000
| style="text-align:right;"| 29
| [[Suhumi]]
| julistautunut Georgiasta itsenäiseksi mutta vain kolmen valtio tunnustamana
|-
| [[Tiedosto:Flag of Åland.svg|20px]] [[Ahvenanmaa]]
| style="text-align:right;"| 1 552
| style="text-align:right;"| 26 008
| style="text-align:right;"| 16,8
| [[Maarianhamina]]
|{{Suomi}}
|-
| [[Tiedosto:Flag of the Faroe Islands.svg|20px]] [[Fäärsaaret]]
| style="text-align:right;"| 1 399
| style="text-align:right;"| 46 011
| style="text-align:right;"| 32,9
| [[Tórshavn]]
|{{Tanska}}
|-
| [[Tiedosto:Flag of Gibraltar.svg|20px]] [[Gibraltar]]
| style="text-align:right;"| 5,9
| style="text-align:right;"| 27 714
| style="text-align:right;"| 4 697,3
|Gibraltar
|{{Britannia}}
|-
| {{Guernsey}}
| style="text-align:right;"| 78
| style="text-align:right;"| 64587
| style="text-align:right;"| 828,0
| [[St. Peter Port]]
|{{Britannia}}
|-
| [[Tiedosto:Flag of the Isle of Man.svg|20px]] [[Mansaari]]
| style="text-align:right;"| 572
| style="text-align:right;"| 73 873
| style="text-align:right;"| 129,1
| [[Douglas]]
|{{Britannia}}
|-
| {{Jersey}}
| style="text-align:right;"| 116
| style="text-align:right;"| 89 775
| style="text-align:right;"| 773,9
| [[Saint Helier]]
|{{Britannia}}
|-
| [[Tiedosto:Flag of Kosovo.svg|20px]] [[Kosovo]]
| style="text-align:right;"| 10 887
| style="text-align:right;"| 1 804 838
| style="text-align:right;"| 220
| [[Pristina]]
|Kuulunut [[Serbia]]an autonomisena alueena; julistautui itsenäiseksi vuonna 2008; suurin osa kansainvälisestä yhteisöstä tunnustanut itsenäisyyden.
|-
| [[Tiedosto:Flag of Nagorno-Karabakh.svg|20px]] [[Vuoristo-Karabah]]
| style="text-align:right;"| 11 458
| style="text-align:right;"| 138 800
| style="text-align:right;"| 12
| [[Stepanakert]]
| Alue on irtautunut Azerbaidžanista yksipuolisesti vuonna 1991, mutta mikään muu maa ei ole tunnustanut sen itsenäisyyttä.
|-
| [[Tiedosto:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|25px]] [[Pohjois-Kyproksen turkkilainen tasavalta]]
| style="text-align:right;"| 3 355
| style="text-align:right;"| 265,100
| style="text-align:right;"| 78
| [[Nicosia]]
|Pohjois-Kypros on vuonna 1983 perustettu valtio, mutta mikään muu maa ei ole tunnustanut sen itsenäisyyttä paitsi Turkki
|-
| [[Tiedosto:Flag of South Ossetia.svg|20px]] [[Etelä-Ossetia]]
| style="text-align:right;"| 3 900
| style="text-align:right;"| 70 000
| style="text-align:right;"| 18
| [[Tskhinvali]]
| julistautunut Georgiasta itsenäiseksi mutta vain kolmen valtio tunnustamana
|-
| {{Norjan lippu}} [[Huippuvuoret]] ja [[Jan Mayen]]
| style="text-align:right;"| 62 049
| style="text-align:right;"| 2 868
| style="text-align:right;"| 0,046
| [[Longyearbyen]]
|{{Norja}}
|-
| [[File:Transnistria State Flag.svg|20px]] [[Transnistria]]
| style="text-align:right;"| 4 163
| style="text-align:right;"| 537 000
| style="text-align:right;"| 133
| [[Tiraspol]]
|itsenäistynyt Moldovasta yksipuolisesti. Alue sijaitsee Moldovan kansainvälisesti tunnustettujen rajojen sisäpuolella eikä mikään valtio ole tunnustanut sitä.
|}


==Katso myös==
==Katso myös==

Versio 7. huhtikuuta 2011 kello 20.55

Euraasia maailman kartalla

Euraasia on manner (tai oikeammin osa Vanhaa mannerta), jota ympäröivät Pohjoinen jäämeri, Atlantin valtameri, Välimeri, Punainenmeri, Intian valtameri ja Tyyni valtameri. Se on mantereista suurin. Mantereella sijaitsee kaksi maanosaa, joiden mukaan se on nimetty: Eurooppa ja Aasia. Jako Eurooppaan ja Aasiaan on kuitenkin pikemmin historiallinen kuin maantieteellinen, ja se perustuu lähinnä kulttuurieroon. Rajaksi on katsottu yleensä Uralvuoret ja Kaukasus sekä Musta- ja Kaspianmeri. Eurooppaa voidaan pitää Euraasian niemimaana.

Laattatektonisesti suurin osa Euraasiaa muodostaa Euraasian laatan. Intia ja Lähi-itä muodostavat kuitenkin omat mannerlaattansa.

Euraasian ihmistyyppien jakautuminen

Euraasiassa esiintyy euripidisiä ja mongolidisia ihmistyyppejä, joiden jakautuminen ei kuitenkaan vastaa Euroopan ja Aasian maantieteellistä jakoa, kun Lähi-idän ja Intian (samoin kuin Pohjois-Afrikan) väestöistä valtaosa on euripidisia, ja euripidistä väestöä on historiallisena aikana levinnyt myös Siperiaan.

Euraasian kulttuuripiirit

Useat kulttuurihistorioitsijat, esimerkiksi Arnold J. Toynbee ja myöhemmin Samuel P. Huntington, jakavat Euraasian viiteen tai kuuteen kulttuuripiiriin, jotka ovat länsimaisen kulttuurin kanta-alue Länsi-Euroopassa, ortodoksinen kulttuuri Itä-Euroopassa, islamilainen kulttuuri Lähi-idässä, intialainen kulttuuri ja Kaukoidän kulttuuri, joista viimeksi mainittu saatetaan jakaa edelleen kiinalaiseen ja japanilaiseen kulttuuripiiriin.

Euraasian valtiot

Valtio Pinta-ala (km²) Asukasluku
(arvio 1.7.2002)
Väestötiheys
(as. / km²)
Pääkaupunki valtiomuoto viralliset kielet valuutta
Etelä-Eurooppa: 2 474 861,39 248 791 884 100,5
 Albania 28 748 3 544 841 123,3 Tirana tasavalta albania lek
 Andorra 468 68 403 146,2 Andorra la Vella ruhtinaskunta katalaani euro
 Bosnia ja Hertsegovina 51 129 4 448 500 77,5 Sarajevo liittovalto bosnia, serbia, kroatia Bosnian ja Hertsegovinan vaihdettava markka
 Bulgaria 110 910 7 621 337 68,7 Sofia tasavalta bulgaria Bulgarian leva
 Espanja 504 758 47 077 100 80,4 Madrid perustuslaillinen monarkia espanja euro
 Italia 301 230 57 715 625 191,6 Rooma tasavalta italia euro
 Kreikka 125 911 13 256 317 81,5 Ateena tasavalta kreikka euro
 Kroatia 56 542 4 390 751 77,7 Zagreb tasavalta kroaatti kuna
Kypros Kypros 5 995 780 133 130,1 Nikosia tasavalta kreikka, turkki euro
 Pohjois-Makedonia 25 333 2 054 800 81,1 Skopje tasavalta makedonia Makedonian denaari
 Malta 316 397 499 1 257,9 Valletta tasavalta malta, englanti euro
 Monaco 1,95 31 987 16 403,6 Monaco ruhtinaskunta ranska euro
 Montenegro 13 812 616 258 48,7 Podgorica tasavalta montenegro, albania, serbia euro
 Portugali 91 568 10 409 995 110,1 Lissabon tasavalta portugali euro
 Romania 238 391 21 698 181 91,0 Bukarest tasavalta romania Romanian leu
 San Marino 61 27 730 454,6 San Marino tasavalta italia euro
 Serbia 88 361 7 495 742 89,4 Belgrad tasavalta serbia Serbian dinaari
 Slovenia 20 273 2 337 945 95,3 Ljubljana tasavalta sloveeni euro
 Turkki 2 783 562 70 586 256 93 Ankara tasavalta turkki Turkin liira
Vatikaani Vatikaani 0,44 900 2 045,5 Città del Vaticano absoluuttinen vaalimonarkia, teokratia italia euro
Itä-Eurooppa: 20 777 073 232 642 107 11,2
 Armenia 1 29 800 3 229 900 101 Jerevan tasavalta armenia Armenian dram
 Azerbaidžan 2 39 730 4 198 491 105,7 Baku tasavalta azeri manat
 Georgia 2 69 700 4 661 473 64 Tbilisi tasavalta georgia Georgian lari
 Kazakstan 2 2 717 300 15 185 844 Astana tasavalta kazakki ja venäjä tenge
 Moldova 33 843 4 434 547 131,0 Chişinău tasavalta moldova Moldovan leu
 Ukraina 603 700 48 396 470 80,2 Kiova tasavalta ukraina Ukrainan hryvnia
 Valko-Venäjä 207 600 10 335 382 49,8 Minsk tasavalta valkovenäjä, venäjä Valko-Venäjän rupla
 Venäjä 2 17 075 400 142 200 000 26,8 Moskova liittotasavalta venäjä Venäjän rupla
Länsi-Eurooppa: 936 752 150 468 507 160,6
 Alankomaat 41 526 16 318 199 393,0 Amsterdam, Haag perustuslaillinen monarkia hollanti euro
 Belgia 30 510 10 274 595 336,8 Bryssel perustuslaillinen monarkia hollanti,ranska, saksa euro
 Irlanti 70 280 4 374 119 55,3 Dublin tasavalta englanti, iiri euro
 Luxemburg 2 586 448 569 173,5 Luxemburg perustuslaillinen monarkia luxemburg, saksa, ranska euro
 Ranska 547 030 59 765 983 109,3 Pariisi tasavalta ranska euro
 Yhdistynyt kuningaskunta 244 820 62 100 835 244,2 Lontoo perustuslaillinen monarkia englanti Englannin punta
Keski-Eurooppa: 922 752 153 061 220 165,9
 Itävalta 83 858 8 169 929 97,4 Wien liittotasavalta saksa euro
 Liechtenstein 160 32 842 205,3 Vaduz perustuslaillinen monarkia saksa Sveitsin frangi
 Puola 312 685 38 625 478 123,5 Varsova tasavalta puola Puolan zloty
 Saksa 358 021 83 251 851 233,2 Berliini liittotasavalta saksa euro
 Slovakia 48 845 5 422 366 111,0 Bratislava tasavalta slovakia euro
 Sveitsi 41 290 7 301 994 176,8 Bern valaliitto saksa, ranska, italia, retoromaani Sveitsin frangi
 Tšekki 78 866 10 256 760 130,1 Praha tasavalta tšekki Tšekin koruna
 Unkari &&&&&&&&&&093030.&&&&0093 030 &&&&&&&010198315.&&&&0010 198 315 &&&&&&&&&&&&0109.0600000109,6 Budapest tasavalta unkarin kieli Unkarin forintti
Pohjois-Eurooppa: 1 432 323 31 616 977 22,1
 Islanti 103 000 279 384 2,7 Reykjavík tasavalta islanti Islannin kruunu
 Latvia 64 589 2 366 515 36,6 Riika tasavalta latvian kieli Latvian lati
 Liettua 65 200 3 601 138 55,2 Vilna tasavalta liettua Liettuan litas
 Norja 324 220 4 525 116 14,0 Oslo perustuslainen monarkia norja Norjan kruunu
 Ruotsi 449 964 9 256 744 19,7 Tukholma perustuslainen monarkia ruotsi Ruotsin kruunu
 Suomi 336 593 5 612 537 15,4 Helsinki tasavalta suomi, ruotsi euro
 Tanska 43 094 5 368 854 124,6 Kööpenhamina perustuslaillinen monarkia tanska Tanskan kruunu
 Viro 45 226 1 415 681 31,3 Tallinna tasavalta viro euro
Yhteensä: 26 650 000 731 000 000 70


 Afganistan 647 500 28 717 213 43,0 Kabul tasavalta pašto, dari Afganistanin afgaani
 Yhdistyneet arabiemiraatit 88 880 4 496 000 64,0 Abu Dhabi liittovalto arabia dirhami
 Armenia 29 800 3 326 448 112,0 Jerevan tasavalta armenia Armenian dram
 Azerbaidžan 86 600 7 868 385 90,0 Baku tasavalta azeri manat
 Bahrain 665 739 000 987,0 Manama perustuslaillinen monarkia arabia Bahrainin dinaari
 Bangladesh 144 000 147 365 000 1 100 Dhaka kansantasavalta bengali Bangladeshin taka
 Georgia 69 700 4 661 473 67,0 Tbilisi tasavalta georgia Georgian lari
 Bhutan 46 500 672 425 ~14 Thimphu perustuslaillinen monarkia dzongkha ngultrum
 Brunei 5 770 343 653 61,0 Bandar Seri Begawan absoluuttinen islamilainen sulttaanikunta malaiji Brunein dollari
 Korean tasavalta 98 480 48 422 644 492,0 Soul tasavalta korea Etelä-Korean won
 Filippiinit 300 000 89 469 000 300,0 Manila tasavalta filipino, englanti Filippiinien peso
 Indonesia 1 919 440 245 453 000 134,0 Jakarta tasavalta indonesia Indonesian rupia
 Intia 3 287 590 1 095 351 995 329,0 New Delhi liittotasavalta hindi, englanti ja 22 kansallistakieltä Intian rupia
 Irak 437 072 24 001 816 55,0 Bagdad tasavalta arabia,kurdi Irakin dinaari
 Iran 1 648 195 68 688 000 42,0 Teheran islamilainen tasavalta persia Iranin rial
 Israel 20 991 7 026 000 303,0 Jerusalem parlamentaarinen demokratia heprea,arabia Uusi Israelin sekeli
 Itä-Timor 14 609 1 040 880 69,0 Dili tasavalta tetum, portugali Yhdysvaltain dollari
 Japani 377 835 127 433 494 337,0 Tokio perustuslaillinen monarkia japani Japanin jeni
 Jemen 527 970 20 727 063 39,0 Sanaá tasavalta arabia Jemenin rial
 Jordania 92 300 5 153 378 48,0 Amman perustuslaillinen monarkia arabia,englanti Jordanian dinaari
 Kambodža 181 040 13 363 421 72,5 Phnom Penh perustuslaillinen monarkia khmer Kambodža riel
 Kazakstan 2 717 300 15 185 844 5,6 Astana tasavalta kazakki,venäjä tenge
 Kiina 9 596 960 1 313 974 000 140,9 Peking kansantasavalta Mandariinikiina Renminbi
 Kiinan tasavalta 36 191 23 119 772 639 Taipei tasavalta mandariinikiina Uusi Taiwanin dollari
 Kirgisia 198 500 4 753 003 24,0 Biškek tasavalta kirgiisi,venäjä Kirgisian som
 Kuwait 17 820 2 041 961 115,0 Kuwait emiraatti arabia dinaari
 Kypros 9 250 717 657 112,0 Nikosia tasavalta kreikka,turkki euro
 Laos 236 800 6 217 141 24,0 Vientiane kansantasavalta lao Laosin kip
 Libanon 10 452 3 826 018 358,0 Beirut tasavalta arabia Libanonin punta
 Malediivit 300 341 106 1 171,0 Malé tasavalta divehi Rufiyaa
 Malesia 329 758 26 207 102 78,0 Kuala Lumpur perustuslaillinen monarkia malaiji Malesian ringgit
 Mongolia 1 564 116 2 791 272 1,8 Ulan Bator tasavalta mongoli Tugrug
 Myanmar 678 500 50 700 000 62,0 Naypyidaw liittotasavalta (sotilasjuntta) burma kyat
   Nepal 140 800 25 284 463 184,0 Kathmandu liittotasavalta nepali Nepalin rupia
 Oman 212 460 3 001 583 14,0 Masqat sulttaanikunta arabia Omanin rial
 Pakistan 803 940 165 804 000 213,0 Islamabad islamilainen tasavalta urdu, englanti Pakistanin rupia
 Korean demokraattinen kansantasavalta 120 540 22 224 195 182,0 Pjongjang kansantasavalta korea Pohjois-Korean won
 Qatar 11 437 885 359 75,0 Doha monarkia arabia Qatarin rial
 Saudi-Arabia 2 218 000 24 293 844 12,0 Riad monarkia arabia Saudi-Arabian rial
 Syyria 185 180 17 585 540 93,0 Damaskos tasavalta arabia Syyrian punta
 Singapore 648 4 425 720 6 724,0 Singapore tasavalta englanti, mandariinikiina, malaiji ja tamili Singaporen dollari
 Sri Lanka 65 610 19 607 519 298,0 Sri Jayewardanapura-Kotte tasavalta tamili,sinhali Sri Lankan rupia
 Tadžikistan 143 100 6 863 752 48,0 Dušanbe tasavalta tadžikki,venäjä Somoni
 Thaimaa 514 000 64 632 000 126,0 Bangkok perustuslaillinen monarkia thai Thaimaan baht
 Turkki 780 580 70 414 000 91,4 Ankara tasavalta turkki Turkin liira
 Turkmenistan 488 100 4 603 244 298,0 Ašgabat tasavalta turkmeeni Turkmenistanin manat
 Uzbekistan 447 400 25 563 441 57,0 Taškent tasavalta uzbekki som
 Vietnam 329 560 84 403 000 259,0 Hanoi tasavalta vietnam Vietnamin đồng


Epäitsenäiset valtiot

valtio pinta-ala (km²) asukasluku asukastiheys (per asukas km²) pääkaupunki emämaa
Abhasia 8 432 216 000 29 Suhumi julistautunut Georgiasta itsenäiseksi mutta vain kolmen valtio tunnustamana
Ahvenanmaa 1 552 26 008 16,8 Maarianhamina  Suomi
Fäärsaaret 1 399 46 011 32,9 Tórshavn  Tanska
Gibraltar 5,9 27 714 4 697,3 Gibraltar  Britannia
 Guernsey 78 64587 828,0 St. Peter Port  Britannia
Mansaari 572 73 873 129,1 Douglas  Britannia
 Jersey 116 89 775 773,9 Saint Helier  Britannia
Kosovo 10 887 1 804 838 220 Pristina Kuulunut Serbiaan autonomisena alueena; julistautui itsenäiseksi vuonna 2008; suurin osa kansainvälisestä yhteisöstä tunnustanut itsenäisyyden.
Vuoristo-Karabah 11 458 138 800 12 Stepanakert Alue on irtautunut Azerbaidžanista yksipuolisesti vuonna 1991, mutta mikään muu maa ei ole tunnustanut sen itsenäisyyttä.
Pohjois-Kyproksen turkkilainen tasavalta 3 355 265,100 78 Nicosia Pohjois-Kypros on vuonna 1983 perustettu valtio, mutta mikään muu maa ei ole tunnustanut sen itsenäisyyttä paitsi Turkki
Etelä-Ossetia 3 900 70 000 18 Tskhinvali julistautunut Georgiasta itsenäiseksi mutta vain kolmen valtio tunnustamana
Norja Huippuvuoret ja Jan Mayen 62 049 2 868 0,046 Longyearbyen  Norja
Transnistria 4 163 537 000 133 Tiraspol itsenäistynyt Moldovasta yksipuolisesti. Alue sijaitsee Moldovan kansainvälisesti tunnustettujen rajojen sisäpuolella eikä mikään valtio ole tunnustanut sitä.

Katso myös

Tämä maantieteeseen liittyvä artikkeli on tynkä. Voit auttaa Wikipediaa laajentamalla artikkelia.